forked from OpenGreekAndLatin/First1KGreek
-
Notifications
You must be signed in to change notification settings - Fork 0
/
Copy pathtlg0559.tlg001.1st1K-grc1.xml
3673 lines (3585 loc) · 472 KB
/
tlg0559.tlg001.1st1K-grc1.xml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
169
170
171
172
173
174
175
176
177
178
179
180
181
182
183
184
185
186
187
188
189
190
191
192
193
194
195
196
197
198
199
200
201
202
203
204
205
206
207
208
209
210
211
212
213
214
215
216
217
218
219
220
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
231
232
233
234
235
236
237
238
239
240
241
242
243
244
245
246
247
248
249
250
251
252
253
254
255
256
257
258
259
260
261
262
263
264
265
266
267
268
269
270
271
272
273
274
275
276
277
278
279
280
281
282
283
284
285
286
287
288
289
290
291
292
293
294
295
296
297
298
299
300
301
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
316
317
318
319
320
321
322
323
324
325
326
327
328
329
330
331
332
333
334
335
336
337
338
339
340
341
342
343
344
345
346
347
348
349
350
351
352
353
354
355
356
357
358
359
360
361
362
363
364
365
366
367
368
369
370
371
372
373
374
375
376
377
378
379
380
381
382
383
384
385
386
387
388
389
390
391
392
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
453
454
455
456
457
458
459
460
461
462
463
464
465
466
467
468
469
470
471
472
473
474
475
476
477
478
479
480
481
482
483
484
485
486
487
488
489
490
491
492
493
494
495
496
497
498
499
500
501
502
503
504
505
506
507
508
509
510
511
512
513
514
515
516
517
518
519
520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531
532
533
534
535
536
537
538
539
540
541
542
543
544
545
546
547
548
549
550
551
552
553
554
555
556
557
558
559
560
561
562
563
564
565
566
567
568
569
570
571
572
573
574
575
576
577
578
579
580
581
582
583
584
585
586
587
588
589
590
591
592
593
594
595
596
597
598
599
600
601
602
603
604
605
606
607
608
609
610
611
612
613
614
615
616
617
618
619
620
621
622
623
624
625
626
627
628
629
630
631
632
633
634
635
636
637
638
639
640
641
642
643
644
645
646
647
648
649
650
651
652
653
654
655
656
657
658
659
660
661
662
663
664
665
666
667
668
669
670
671
672
673
674
675
676
677
678
679
680
681
682
683
684
685
686
687
688
689
690
691
692
693
694
695
696
697
698
699
700
701
702
703
704
705
706
707
708
709
710
711
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
722
723
724
725
726
727
728
729
730
731
732
733
734
735
736
737
738
739
740
741
742
743
744
745
746
747
748
749
750
751
752
753
754
755
756
757
758
759
760
761
762
763
764
765
766
767
768
769
770
771
772
773
774
775
776
777
778
779
780
781
782
783
784
785
786
787
788
789
790
791
792
793
794
795
796
797
798
799
800
801
802
803
804
805
806
807
808
809
810
811
812
813
814
815
816
817
818
819
820
821
822
823
824
825
826
827
828
829
830
831
832
833
834
835
836
837
838
839
840
841
842
843
844
845
846
847
848
849
850
851
852
853
854
855
856
857
858
859
860
861
862
863
864
865
866
867
868
869
870
871
872
873
874
875
876
877
878
879
880
881
882
883
884
885
886
887
888
889
890
891
892
893
894
895
896
897
898
899
900
901
902
903
904
905
906
907
908
909
910
911
912
913
914
915
916
917
918
919
920
921
922
923
924
925
926
927
928
929
930
931
932
933
934
935
936
937
938
939
940
941
942
943
944
945
946
947
948
949
950
951
952
953
954
955
956
957
958
959
960
961
962
963
964
965
966
967
968
969
970
971
972
973
974
975
976
977
978
979
980
981
982
983
984
985
986
987
988
989
990
991
992
993
994
995
996
997
998
999
1000
<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?>
<?xml-model href="http://www.stoa.org/epidoc/schema/latest/tei-epidoc.rng" schematypens="http://relaxng.org/ns/structure/1.0"?>
<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader xml:lang="eng">
<fileDesc>
<titleStmt>
<title xml:lang="deu">Pneumatica </title>
<author>Hero of Alexandria </author>
<editor xml:lang="deu">Wilhelm Schmidt</editor>
<funder>Harvard Library Arcadia Fund</funder>
<principal>Gregory Crane</principal>
<respStmt>
<persName xml:id="DDD">Digital Divide Data</persName>
<resp>Corrected and encoded the text</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<persName>Gregory Crane</persName>
<resp>Editor-in-Chief, Perseus Digital Library</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<persName>Matt Munson</persName>
<resp>Project Manager (University of Leipzig), 2016 - present</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<persName>Annette Gessner</persName>
<resp>Project Assistant (University of Leipzig) 2015 - present</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<persName>Thibault Clérice</persName>
<resp>Lead Developer (University of Leipzig) 2015 - 2017</resp>
</respStmt>
<respStmt>
<persName>Bruce Robertson</persName>
<resp>Technical Advisor (Mount Allison University)</resp>
</respStmt>
</titleStmt>
<publicationStmt>
<authority>Harvard College Library</authority>
<idno type="filename">tlg0559.tlg001.1st1K-grc1</idno>
<availability>
<p>Available under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License</p>
</availability>
<date>2017</date>
<publisher>Harvard College Library</publisher>
<pubPlace>United State</pubPlace>
</publicationStmt>
<sourceDesc>
<listBibl>
<biblStruct>
<monogr>
<title xml:lang="deu"> Herons Von Alexandria Druckwerke Und Automatentheater</title>
<editor>
<persName>
<name xml:lang="deu">Wilhelm Schmidt</name>
</persName>
</editor>
<author ref="urn:cts:greekLit:tlg0559"> Hero of Alexandria </author>
<imprint>
<publisher>Teubner</publisher>
<pubPlace>Leipzig</pubPlace>
<date>1899</date>
</imprint>
<biblScope unit="volume">1</biblScope>
</monogr>
<ref target="https://archive.org/details/heronsvonalexandhero">The Internet Archive</ref>
</biblStruct>
</listBibl>
</sourceDesc>
</fileDesc>
<encodingDesc>
<p>Text encoded in accordance with the latest EpiDoc standards (January 2014)</p>
<refsDecl n="CTS">
<cRefPattern matchPattern="(.+).(.+)" n="chapter"
replacementPattern="#xpath(/tei:TEI/tei:text/tei:body/tei:div/tei:div[@n='$1']/tei:div[@n='$2'])"/>
<cRefPattern matchPattern="(.+)" n="book"
replacementPattern="#xpath(/tei:TEI/tei:text/tei:body/tei:div/tei:div[@n='$1'])"/>
</refsDecl>
</encodingDesc>
<profileDesc>
<langUsage>
<language ident="grc">Greek</language>
<language ident="lat">Latin</language>
<language ident="deu">German</language>
</langUsage>
</profileDesc>
<revisionDesc>
<change/>
</revisionDesc>
</teiHeader>
<text>
<body>
<div type="edition" xml:lang="grc" n="urn:cts:greekLit:tlg0559.tlg001.1st1K-grc1">
<div type="textpart" subtype="book" n="1">
<head>ΗΡΩΝΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΩΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ</head>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="pr">
<head>ΠΡΩΤΟΝ.</head>
<pb n="2"/>
<note type="marginal">p.145 ad. Paris.</note>
<p>Τῆς πνευματικῆς πραγματείας σπουδῆς ἠξιωμένης <note type="marginal">prooemium</note> πρὸς
τῶν παλαιῶν φιλοσόφων τε καὶ μηχανικῶν, τῶν <lb n="5"/> μὲν λογικῶς τὴν δύναμιν αὐτῆς
ἀποδεδωκότων, τῶν δὲ καὶ διʼ αὐτῆς τῆς τῶν αἰσθητῶν ἐνεργείας, ἀναγκαῖον ὑπάρχειν νομίζομεν
καὶ αὐτοὶ τὰ παραδοθέντα ὑπὸ τῶν ἀρχαίων εἰς τάξιν ἀγαγεῖν, καὶ ἃ ἡμεῖς δὲ προσευρήκαμεν
εἰσθέσθαι· οὕτως γὰρ τοὺς μετὰ ταῦτα <lb n="10"/> ἐν τοῖς μαθήμασιν ἀναστρέφεσθαι βουλομένους
ὠφελεῖσθαι συμβήσεται. ἀκόλουθον δὲ εἶναι νομίσαντες τῇ τῶν ὑδρίων ὡροσκοπείων ἕξει, ἥτις
ἡμῖν ἐν τέσσαρσι βιβλίοις προαναγέγραπται, ταύτην συνεχῆ ὑπάρχειν γράφομεν καὶ περὶ αὐτῆς, ὡς
προείρηται· διὰ γὰρ συμπλοκῆς <lb n="15"/> ἀέρος καὶ πυρὸς καὶ ὕδατος καὶ γῆς καὶ τῶν τριῶν
στοιχείων ἢ καὶ τῶν τεσσάρων συμπλεκομένων ποικίλαι διαθέσεις ἐνεργοῦνται, αἱ μὲν
ἀναγκαιοτάτας τῷ βίῳ τούτῳ χρείας παρέχουσαι, αἱ δὲ ἐκπληκτικόν τινα θαυμασμὸν
ἐπιδεικνύμεναι.</p>
<lb n="20"/>
<note type="footnote">13 Fragmentum huius operis exstat apud Proclum hypotyp. astron. Bas.
1540 p. 42; v. infra τέσσαρσι b: τέταρσι AG: τέτταρσι 14 προσαναγέγραπται ab: corr. Haasius
16—17 7 f. καὶ τῶν τριῶν . . . συμπλεκομένων del. 17 τεττάρων T</note>
<pb n="4"/>
<p>Πρὸ δὲ τῶν λέγεσθαι μελλόντων πρῶτον περὶ κενοῦ διαληπτέον. οἱ μὲν γὰρ τὸ καθόλου μηδὲν
εἶναι κενὸν <add cause=" omitted">διατείνονται</add>, οἱ δὲ ἄθρουν μὲν κατὰ φύσιν μηδὲν <note
type="marginal">146</note> εἶναι κενόν, παρεσπαρμένον δὲ κατὰ μικρὰ μόρια | τῷ ἀέρι καὶ τῷ
ὑγρῷ καὶ <add cause=" omitted">τῷ</add> πυρὶ καὶ τοῖς ἄλλοις σώμασιν· <lb n="5"/> οἷς μάλιστα
συμφέρεσθαι προσήκει· ἐκ γὰρ τῶν φαινομένων καὶ ὑπὸ τὴν αἴσθησιν πιπτόντων ἐν τοῖς ἑξῆς
δείκνυται τοῦτο συμβαῖνον· <sic>ἐν</sic> τῷ μέντοι τὰ ἀγγεῖα τὰ δοκοῦντα εἶναι τοῖς πολλοῖς
κενὰ οὐκ ἔστιν, ὡς ὑπολαμβάνουσι, κενά, ἀέρος δὲ πλήρη. ὁ δὲ ἀήρ ἐστιν, <lb n="10"/> ὡς τοῖς
περὶ φύσεως πραγματευσαμένοις ἀρέσκει, ἐκ λεπτῶν καὶ μικρομερῶν σωμάτων συνεστηκὼς ἀφανῶν
ἡμῖν ὄντων ὡς ἐπὶ <add cause=" omitted">τὸ</add> πολύ. ἐὰν γοῦν εἰς τὸ δοκοῦν ἀγγεῖον κενὸν
ὑπάρχειν ἐγχέῃ τις ὕδωρ, καθʼ ὅσον ἂν πλῆθος τοῦ ὕδατος εἰς τὸ ἀγγεῖον ἐμπίπτῃ, κατὰ τοσοῦτον
<lb n="15"/> πλῆθος ἀὴρ ἐκχωρήσει. κατανοήσειε δʼ ἄν τις τὸ λεγόμενον ἐκ τοῦ τοιούτου· ἐὰν
γὰρ εἰς ὕδωρ καταστρέψας ἀγγεῖον τὸ δοκοῦν εἶναι κενὸν πιέζῃς εἰς τὸ κάτω ἀκλινὲς
διαφυλάσσων, οὐκ εἰσελεύσεται τὸ ὕδωρ εἰς αὐτό, κἂν ὅλον αὐτὸ κρύψῃς· ὥστε δῆλον εἶναι, <lb
n="20"/> ὅτι σῶμα ὑπάρχων ὁ ἀὴρ οὐκ ἐᾷ παρεισελθεῖν τὸ ὕδωρ διὰ τὸ πεπληρωκέναι πάντα τὸν ἐν
τῷ ἀγγείῳ τόπον. ἐὰν γοῦν τρυπήσῃ τις τὸν πυθμένα τοῦ ἀγγείου, τὸ μὲν ὕδωρ διὰ τοῦ στόματος
εἰς αὐτὸ εἰσελεύσεται, ὁ δὲ ἀὴρ διὰ τοῦ τρυπήματος ἐξελεύσεται. πάλιν δὲ <lb n="25"/>
<note type="footnote">1—28, 15 Πρὸ . . . κινήσεις ed. Diels Sitzgsber. d. Akad. d. Wiss.
Berlin 1893 p. 120—127. περὶ κενοῦ inscribit G2T</note>
<note type="footnote">3 διατείνονται b, contendunt L: om. a: οἴονται Paris. 2431</note>
<note type="footnote">5 τῷ (alterum) b: om. a 8 ἐν τῷ μέντοι τὰ AGT2 b: τὰ μέντοι T1 alii: ex
eo quod L: ἓν τὸ μέγιστον Diels 12 λεπτῶν καὶ μικρομερῶν Laur. 59, 17. Leid. Voss. 44:
λεπτῶν καὶ μικρῶν μερῶν AG: μικρῶν καὶ κούφων T1, κούφων in λεπτῶν corr. T2:</note>
<pb n="6"/> πρὸ τοῦ τρυπῆσαι τὸν πυθμένα ἐάν τις ὀρθὸν ἐκ τοῦ ὕδατος τὸ ἀγγεῖον ἐπάρῃ,
ἀνατρέψας ὄψεται πᾶσαν τὴν ἐντὸς τοῦ ἀγγείου ἐπιφάνειαν καθαρὰν ἀπὸ τοῦ ὑγροῦ, καθάπερ ἦν καὶ
πρὸ τοῦ τεθῆναι. διὸ δὴ ὑποληπτέον εἶναι σῶμα τὸν ἀέρα. γίνεται δὲ πνεῦμα <lb n="5"/>
κινηθείς· οὐδὲν γὰρ ἕτερόν ἐστι τὸ πνεῦμα ἢ κινούμενος ἀήρ. ἐὰν γοῦν τετρυπημένου τοῦ ἀγγείου
κατὰ τὸν πυθμένα καὶ εἰσπίπτοντος τοῦ ὕδατος παραθῇ τις τῷ τρυπήματι τὴν χεῖρα, αἰσθήσεται τὸ
πνεῦμα ἐκπῖπτον ἐκ τοῦ ἀγγείου· τοῦτο δὲ οὐκ ἄλλο τί ἐστιν ἢ ὁ <lb n="10"/> ἐκκρουόμενος ὑπὸ
τοῦ ὕδατος ἀήρ. οὐχ ὑποληπτέον οὖν ἐν τοῖς οὖσι κενοῦ τινα φύσιν ἀθρόαν αὐτὴν καθʼ ἑαυτὴν
ὑπάρχειν, παρεσπαρμένην δὲ κατὰ μικρὰ μόρια τῷ τε ἀέρι καὶ τῷ ὑγρῷ καὶ τοῖς ἄλλοις σώμασιν,
εἰ μὴ ἄρα τὸν ἀδάμαντα μόνον μὴ κοινωνεῖν <add cause=" omitted">εἴποι τις</add>
<lb n="15"/> τῇ τοῦ κενοῦ φύσει διὰ τὸ μήτε πύρωσιν ἐπιδέχεσθαι μήτε διακόπτεσθαι, τυπτόμενον
δὲ εἰς τοὺς ἄκμονας καὶ τὰς σφύρας ὅλον ἐνδύεσθαι. τοῦτο δὲ αὐτῷ παρακολουθεῖ διὰ τὴν συνεχῆ
πυκνότητα· τὰ γὰρ τοῦ πυρὸς σώματα παχυμερέστερα ὄντα τῶν ἐν τῷ λίθῳ κενῶν <lb n="20"/> οὐ
παρεισέρχεται, ἀλλὰ μόνον ἐπιψαύει τῆς ἐκτὸς ἐπιφανείας· διόπερ μὴ προκατεισδύνοντα ἐντὸς
καθάπερ ἐπὶ τῶν ἄλλων σωμάτων οὐδὲ δέχεται θερμότητα. τὰ δὲ τοῦ ἀέρος σώματα συνερείδει μὲν
πρὸς ἄλληλα, οὐ κατὰ πᾶν δὲ μέρος ἐφαρμόζει, ἀλλʼ ἔχει τινὰ διαστήματα <lb n="25"/> μεταξὺ
κενὰ καθάπερ ἡ ἐν τοῖς αἰγιαλοῖς ψάμμος. τὰ μὲν οὖν τῆς ψάμμου μόρια τοῖς τοῦ ἀέρος σώμασιν
<note type="footnote">2 ἐπαίρῃ T1, corr. T2 10 ἐκ om. T1 add T2 11 ἐκκρουόμενος T1 Gmg. b:
ἐκκενούμενος AGT2: ἐκκρινόμενος M2 ὑπὸ T: ἀπὸ AGb 13 παρεσπαρμένην AGT2: κατεσπαρμένην T1b:
disseminatam L 15 εἴποι τις bL: φαίη τις Laur. 74, 13: om. a:</note>
<pb n="8"/> ἀποικειοῦσθαι ὑποληπτέον, τὸν δὲ ἀέρα τὸν μεταξὺ <note type="marginal">147</note>
τῶν τῆς ψάμμου μορίων | τοῖς μεταξὺ τοῦ ἀέρος κενοῖς· διὸ καὶ πιλεῖσθαι τὸν ἀέρα συμβαίνει ἐκ
βίας τινὸς προσελθούσης καὶ συνιζάνειν εἰς τὰς τῶν κενῶν χώρας, παρὰ φύσιν τῶν σωμάτων πρὸς
ἄλληλα θλιβομένων· <lb n="5"/> ἀνέσεως δὲ γενομένης πάλιν εἰς τὴν αὐτὴν τάξιν ἀποκαθίσταται
τῇ τῶν σωμάτων εὐτονίᾳ, καθάπερ καὶ τοῖς τῶν κεράτων συμβαίνει ξέσμασι καὶ τοῖς ξηροῖς
σπόγγοις, ὅταν συμπιληθέντα ἀνεθῇ, πάλιν ἐπὶ τὴν αὐτὴν χώραν ἀποκαθίστασθαι καὶ τὸν αὐτὸν
ὄγκον ἀποδιδόναι, <lb n="10"/> ὁμοίως δὲ καὶ ἐάν τινος βίας γενομένης ἀπʼ ἀλλήλων διαστῇ τὰ
τοῦ ἀέρος σώματα καὶ μείζων κενὸς παρὰ φύσιν γένηται τόπος, πάλιν πρὸς ἄλληλα συντρέχειν· διὰ
γὰρ τοῦ κενοῦ ταχεῖαν γίνεσθαι τὴν φορὰν τοῖς σώμασι <add cause=" omitted">συμβαίνει</add>,
μηδενὸς ἀνθισταμένου μηδὲ ἀντικρούοντος, <lb n="15"/> ἕως ἂν ἀλλήλοις προσερείσῃ τὰ σώματα.
ἐὰν οὖν ἀγγεῖον λαβών τις κουφότατον καὶ σύστομον, προσθεὶς τῷ στόματι ἐκμυζήσῃ τὸν ἀέρα καὶ
ἀφῇ, ἐκκρεμασθήσεται ἐκ τῶν χειλέων τὸ ἀγγεῖον, ἐπισπωμένου τοῦ κενοῦ τὴν σάρκα πρὸς τὸ
ἀναπληρωθῆναι τὸν <lb n="20"/> κενωθέντα τόπον· ὥστε ἐκ τούτου φανερὸν γενέσθαι, ὅτι ἄθρους
κενὸς ὑπῆρξεν ἐν τῷ ἀγγείῳ τόπος. καὶ ἄλλως δὲ τοῦτο φανερόν· τὰ γὰρ ἰατρικὰ ᾠὰ ὑέλινα ὄντα
καὶ σύστομα, ὅταν βούλωνται πληρῶσαι ὑγροῦ, ἐκμυζήσαντες τῷ στόματι τὸν ἐν αὐτοῖς ἀέρα καὶ
καταλαβόντες <lb n="25"/> τὸ στόμιον αὐτῶν τῷ δακτύλῳ καταστρέφουσιν <note type="footnote">1
ἀποικειοῦσθαι AGT2: ἀποκενοῦσθαι b, evacuatas esse L: ἀφομοιοῦσθαι T 3 πιλοῦσθαι T1, corr.
T2 8 τῶν om. T1, corr. T2 ξηροῖς om. T1, corr. T2 10 ἀποκαθίστασθαι Riccard. 47 in marg. et
Laur. 74, 13 (σθαι ex ται corr.): ἀποκαθίσταται ab 15 συμβαίνει bL: om. a 21 τούτου AG:
τούτων T</note>
<pb n="10"/> εἰς τὸ ὑγρόν, καὶ ἀνεθέντος τοῦ δακτύλου ἀνασπᾶται εἰς τὸν κενωθέντα τόπον τὸ
ὕδωρ, καίτοι παρὰ φύσιν τῆς φορᾶς ἄνω γενομένης τῷ ὑγρῷ. καὶ τὸ περὶ τὴν σικύαν δὲ συμβαῖνον
οὐκ ἀλλότριον τῶν προειρημένων ὑπάρχει· προστιθέμεναι γὰρ αὗται τῷ <lb n="5"/> σώματι οὐ
μόνον οὐκ ἀποπίπτουσιν ἱκανὸν ἔχουσαι βάρος, ἀλλὰ καὶ προσεπισπῶνται τὴν παρακειμένην ὕλην
διὰ τῶν τοῦ σώματος ἀραιωμάτων διʼ αἰτίαν τοιαύτην· ἐμβληθὲν γὰρ ἐν αὐταῖς τὸ πῦρ φθείρει καὶ
λεπτύνει τὸν ἀπειλημμένον ἐν αὐταῖς ἀέρα, καθάπερ καὶ τὰ <lb n="10"/> ἄλλα σώματα ὑπὸ τοῦ
πυρὸς φθείρεταί τε καὶ μεταβάλλει εἰς λεπτοτέρας οὐσίας, λέγω δὴ ὕδωρ καὶ ἀέρα καὶ γῆν. ὅτι
μὲν γὰρ φθείρεται, δῆλον ἐκ τῶν περιλειπομένων ἀνθράκων· οὗτοι γὰρ τὸν αὐτὸν ὄγκον
διαφυλάττοντες τῷ ἐξ ἀρχῆς πρὸ τοῦ τὴν καῦσιν ἐπιδέξασθαι <lb n="15"/> ἢ ὀλίγῳ ἐλάσσονα, παρὰ
πολὺ τῷ βάρει διαλλάσσουσι τοῦ ἐξ ἀρχῆς. χωρεῖ δὲ τὰ διεφθαρμένα τῶν σωμάτων διὰ τῶν καπνῶν
εἴς τε πυρώδη οὐσίαν καὶ ἀερώδη καὶ γεώδη· τὰ μὲν γὰρ λεπτότερα τῆς φθορᾶς εἰς τὸν ἀνωτάτω
χωρεῖ τόπον, ἔνθαπερ καὶ τὸ <lb n="20"/> πῦρ· τὰ δὲ τούτων μικρῷ παχυμερέστερα εἰς τὸν ἀέρα·
τὰ δὲ ἔτι τούτων παχύτερα ἐπὶ ποσὸν συνανενεχθέντα τοῖς εἰρημένοις διὰ τὴν συνεχῆ φορὰν πάλιν
εἰς τὸν κάτω χωρήσαντα τόπον τοῖς γεώδεσι συνάπτει. μεταβάλλει δὲ καὶ τὸ ὕδωρ εἰς ἀέρα
φθειρόμενον ὑπὸ τοῦ <lb n="25"/> πυρός· οἱ γὰρ ἐκ τῶν ὑποκαιομένων λεβήτων ἀτμοὶ <note
type="marginal">148</note> οὐκ ἄλλο τί εἰσιν ἢ αἱ τοῦ ὑγροῦ λεπτύνσεις εἰς ἀέρα χωροῦσαι.
ὅτι μὲν οὖν τὸ πῦρ διαλύει τὰ παχύτερα <note type="footnote">1 ἀναιρεθέντος T1, corr. T2 12
καὶ om. T 13 γὰρ om. T 15 τῷ om. T1, corr. T2 16 τῷ βάρει Tb: τὸ βάρυ AG1, τῶ corr. G2 22
ἀνεχθέντα T1, corr. T2 26 ὑποκαιογενομένωνn</note>
<pb n="12"/> αὐτοῦ πάντα καὶ μεταβάλλει, ἐκ τούτων δῆλον. καὶ ἐκ τῶν ἀναθυμιάσεων δὲ τῶν ἀπὸ
τῆς γῆς γινομένων μεταβάλλει τὰ παχύτερα τῶν σωμάτων εἰς λεπτομερεστέρας οὐσίας· αἱ γὰρ
δρόσοι οὐκ ἄλλως ἀναφέρονται ἢ λεπτυνομένου τοῦ ἐν τῇ γῇ ὕδατος ὑπὸ τῆς ἀναθυμιάσεως· <lb
n="5"/> αὕτη δὲ ὑπὸ πυρώδους τινὸς οὐσίας γίνεται, τοῦ ἡλίου ὑπὸ γῆν ὄντος καὶ θερμαίνοντος
τὸν κατʼ ἐκεῖνο τόπον, καὶ μᾶλλον ἤτοι θειώδη ἢ ἀσφαλτώδη ὄντα, ὃς θερμαινόμενος ἐπὶ πλεῖον
τὴν ἀναθυμίασιν ποιεῖ· καὶ τὰ θερμὰ δὲ τῶν ὑδάτων τὰ ἐν τῇ γῇ εὑρισκόμενα <lb n="10"/> ἐκ τῆς
αὐτῆς αἰτίας γίνεται. τῶν οὖν δρόσων τὰ μὲν λεπτότερα εἰς ἀέρα μεταβάλλει, τὰ δὲ παχύτερα ἐπὶ
ποσὸν συνανενεχθέντα διὰ τὴν τῆς ἀναθυμιάσεως βίαν, ταύτης ἀποψυχείσης κατὰ τὴν τοῦ ἡλίου
μετατροπὴν πάλιν εἰς τὸν κάτω φέρεται τόπον. καὶ τὰ <lb n="15"/> πνεύματα δὲ ἐκ σφοδρᾶς
ἀναθυμιάσεως γίνεται, τοῦ ἀέρος ἐξωθουμένου καὶ λεπτυνομένου καὶ ἀεὶ τὸν ἑξῆς καὶ συνεχῆ αὐτῷ
κινοῦντος· ἡ μέντοι κίνησις τοῦ ἀέρος οὐ κατὰ πάντα τόπον ἰσοταχὴς γίνεται, ἀλλὰ σφοδροτέρα
μὲν παῤ αὐτὴν τὴν ἀναθυμίασιν, ἀμαυροτέρα <lb n="20"/> δὲ μακρυνθεῖσα τοῦ τόπου, καθʼ ὃν
κεκίνηται, καθάπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἄνω φερομένων βαρῶν. φέρεται γὰρ καὶ ταῦτα τάχιον μὲν κατὰ τὸν
συνεγγίζοντα τῷ κάτω τόπον, πρὸς ὅν ἐστι καὶ ἡ ἀποστέλλουσα αὐτὰ δύναμις, <note
type="footnote">a 20—24 ἀμαυροτέρα . . . δύναμις = b 26—29: <lb n="25"/> ἀμυδροτέρα δὲ
ἀπώτερον καθάπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἄνω φερομένων βαρῶν. φέρεται γὰρ ταῦτα τάχιον μὲν κατὰ τὸν
συνεγγίζοντα τῷ κάτω τόπον, πρὸς ὅν ἐστι καὶ ἡ ἀποστέλλουσα αὐτὰ δύναμις.</note>
<note type="footnote">2 γενομένων T 2—3 γινομένων· μεταβάλλει 〈γὰρ〉 Diels 10 τὰ (ante ἐν) om.
T, corr. T mg. 13 συνανενεχθέντα aC:</note>
<pb n="14"/> βράδιον δὲ κατὰ τὸν ἄνω· τὸ παράπαν δὲ μηκέτι παρεπομένης αὐτοῖς τῆς
ἐξαποστελλούσης βίας, πάλιν εἰς τὸν κατὰ φύσιν φέρεται τόπον, λέγω δὴ εἰς τὸν κάτω· εἰ δὲ
ἰσοταχῆ αὐτὰ παρέπεμπεν ἡ ἐξαποστέλλουσα βία, οὐκ ἄν ποτε ἔληξε. νυνὶ δὲ κατὰ βραχὺ <lb n="5"
/> ἀποληγούσης αὐτῆς καὶ ὥσπερ δαπανωμένης, καὶ τὸ τάχος λήγει τῆς φορᾶς. καὶ τὸ ὕδωρ δὲ
μεταβάλλει εἰς γεώδη οὐσίαν· ὅταν γὰρ εἴς τινα γεώδη καὶ κοῖλον τόπον ἐκχέωμεν ὕδωρ, μετʼ οὐ
πολὺν χρόνον ἀφανὲς γίνεται ἀναποθὲν ὑπὸ τῆς γεώδους οὐσίας, ὥστε συνανακίρναται <lb n="10"/>
καὶ γίνεται καὶ αὐτὸ γῆ. εἰ δὲ λέγοι τις, ὅτι οὐ παραπλάσσεται οὐδὲ ἀναπίνεται ὑπὸ τῆς γῆς,
ἀλλʼ ἐξικμάζεται ἀναπινόμενον ὑπὸ θερμότητος ἤτοι τοῦ ἡλίου ἢ ἑτέρου τινός, ψεῦδος λέγων
ἀποδειχθήσεται· τὸ γὰρ αὐτὸ ὕδωρ ἐμβληθὲν εἴς τι ἀγγεῖον ἤτοι <lb n="15"/> ὑάλινον ἢ χαλκοῦν
ἢ ἐξ ἄλλης πυκνῆς ὕλης καὶ τεθὲν ἐν ἡλίῳ πολὺν χρόνον οὐκ ἐλαττοῦται, εἰ μὴ παρὰ μικρὸν
μόριον παντάπασιν αὐτοῦ· ὥστε μεταβάλλει καὶ τὸ ὕδωρ εἰς γεώδη οὐσίαν. αἱ γοῦν ἰλύες καὶ οἱ
βόρβοροι τοῦ ὕδατός εἰσιν εἰς γεώδη οὐσίαν μεταβολαί. <lb n="20"/> μεταβάλλει δὲ καὶ ἡ
λεπτοτέρα οὐσία εἰς παχυτέραν, καθάπερ ὁρῶμεν καὶ τὴν φλόγα ἐπὶ τῶν ἀποσβεννυμένων λύχνων,
ὅταν ἐλλιπεῖς ἐλαίου γένωνται, <note type="marginal">149</note> ἐπὶ ποσὸν μὲν | ἄνω φερομένην
καὶ ὥσπερ ἐπειγομένην εἰς τὸν ἴδιον χωρῆσαι τόπον, λέγω δὲ τὸν ἀνώτατον <lb n="25"/> καὶ ὄντα
ὑπὲρ τὸν ἀέρα, <add cause=" omitted">κατα</add> κρατηθεῖσαν δὲ ὑπὸ τοῦ πολλοῦ ἀέρος τοῦ
μεταξὺ μηκέτι ἐπὶ τὸν συνεχῆ <note type="footnote">2 παρεπομένοις AG 10 ἀναποθὲν τὸ ὕδωρ T 12
παραπλάσσεται bT: emplastratur L: παραπλήσεται AG, (η del. et α supra scr. G2): παραπλέκεται
Diels 16 χαλκοῦν T1: χάλκεον AG T2 χάλκειον B: χάλκιον C 20 μεταβολαί G2 Tb: μετα-</note>
<pb n="16"/> φερομένην, ἀλλʼ ὥσπερ κερασθεῖσαν καὶ παραπλεχθεῖσαν τοῖς τοῦ ἀέρος σώμασι καὶ
αὐτὴν ἀέρα γενέσθαι. τὸ δὲ ὅμοιον ἐπινοεῖν δεῖ καὶ ἐπὶ τοῦ ἀέρος· ὅταν γὰρ οὗτος εἴς τι
ἀγγεῖον οὐ μέγα ὑπάρχον καὶ ἐστεγνωμένον εἰς ὕδωρ σὺν τῷ ἀγγείῳ κατατεθῇ, εἶτα ἀναστομωθέντος
<lb n="5"/> τοῦ ἀγγείου καὶ τὸ στόμιον εἰς τὸ ἄνω ἔχοντος τὸ ὕδωρ ἐμπέσῃ, ὁ μὲν ἀὴρ ἐκχωρεῖ
ἐκ τοῦ ἀγγείου, κατακρατηθεὶς δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ ὕδατος πάλιν κεράννυται καὶ παραπλάσσεται,
ὥστε ὕδωρ γενέσθαι. οὕτως οὖν καὶ τοῦ ἐν τῇ σικύᾳ ἀέρος φθειρομένου <lb n="10"/> καὶ
λεπτυνομένου ὑπὸ τοῦ πυρὸς καὶ διεκπίπτοντος διὰ τῶν τοῦ τεύχους ἀραιωμάτων κενούμενος ὁ
ἐντὸς τόπος ἐπισπᾶται τὴν παρακειμένην ὕλην, οἵα τις ἐὰν τυγχάνῃ· παραπνευσάσης δὲ τῆς σικύας
ὁ μὲν ἀὴρ εἰς τὸν κενούμενον τόπον εἰσπίπτει, τῆς δὲ ὕλης οὐκέτι <lb n="15"/> οὐδὲν
ἐπισπάσεται. τοῖς οὖν φαμένοις τὸ καθόλου μηδὲν εἶναι κενὸν ἐκποιεῖ πρὸς ταῦτα πολλὰ
εὑρίσκειν ἐπιχειρήματα καὶ τάχα φαίνεσθαι τῷ λόγῳ πιθανωτέρους μηδεμιᾶς παρακειμένης
αἰσθητικῆς ἀποδείξεως· ἐὰν μέντοι δειχθῇ ἐπὶ τῶν φαινομένων καὶ ὑπὸ τὴν <lb n="20"/> αἴσθησιν
πιπτόντων, ὅτι κενὸν ἄθρουν ἐστὶν παρὰ φύσιν μέντοι γινόμενον, καὶ κατὰ φύσιν μὲν κενόν, κατὰ
λεπτὰ δὲ παρεσπαρμένον, καὶ ὅτι κατὰ πίλησιν τὰ σώματα ἀναπληροῖ τὰ παρεσπαρμένα κενά,
οὐδεμίαν οὐκέτι παρείσδυσιν ἕξουσιν οἱ τοὺς πιθανοὺς <lb n="25"/> τῶν λόγων περὶ τούτων
προφερόμενοι. κατασκευάζεται γὰρ σφαῖρα πάχος ἔχουσα τοῦ ἐλάσματος, ὥστε μὴ <note
type="footnote">1 ab (-λαχ- b): corr. Diels 5 f. 〈ἐμφυσηθεὶς〉 εἰς 8 ἐκ AGT2b: ὑπὸ T1 12
τεύχους Gb: τάχους A 13 ἐὰν ABG: ἂν T: om. C (sed habet ἐν τυγχάνει)</note>
<note type="footnote">17 ἐμποιεῖ AGb: ποιεῖ T: possunt L: corr. J. G. Schneider</note>
<note type="footnote">25 παρέκδυσιν Schneider</note>
<pb n="18"/> εὔθλαστος εἶναι, χωροῦσα ὅσον κοτύλας η΄. στεγνῆς δὲ οὔσης αὐτῆς πάντοθεν
τρυπήσαντα δεῖ σίφωνα καθεῖναι χαλκοῦν, τουτέστι σωλῆνα λεπτόν, μὴ ψαύοντα τοῦ κατὰ διάμετρον
τόπου τοῦ τετρυπημένου σημείου, ὅπως ὕδατι διάρρυσις ὑπάρχῃ, τὸ δὲ ἄλλο μέρος αὐτοῦ <lb n="5"
/> ἐκτὸς ὑπερέχειν τῆς σφαίρας ὅσον δακτύλους τρεῖς· τὴν δὲ τοῦ τρυπήματος περιοχήν, διʼ οὗ
καθίεται ὁ σίφων, στεγνοῦν δεῖ κασσιτέρῳ προσλαμβάνοντα πρός τε τὸν σίφωνα καὶ τὴν ἐκτὸς τῆς
σφαίρας ἐπιφάνειαν, ὥστε ὅταν βουλώμεθα τῷ στόματι διὰ τοῦ σίφωνος <lb n="10"/> ἐμφυσᾶν, κατὰ
μηδένα τρόπον τὸ πνεῦμα τῆς σφαίρας διεκπίπτειν. σκοπῶμεν δὴ τὰ συμβαίνοντα· ὑπάρχοντος γὰρ
ἀέρος ἐν αὐτῇ, καθάπερ καὶ ἐν τοῖς ἄλλοις ἀγγείοις πᾶσι τοῖς λεγομένοις κενοῖς, τοῦ δὲ ἀέρος
πεπληρωκότος πάντα τὸν ἐν αὐτῇ τόπον καὶ προσερηρεισμένου <lb n="15"/> κατὰ συνέχειαν πρὸς
τὴν τοῦ τεύχους περιοχὴν καὶ μηδενὸς κενοῦ, καθάπερ οἴονται, τὸ παράπαν ὑπάρχοντος τόπου,
οὐτʼ ἂν ὕδωρ εἰσκρῖναι <note type="marginal">150</note> δυνηθείημεν οὔτε ἄλλον | ἀέρα, μὴ
ὑποχωρήσαντος τοῦ πρότερον ἐν αὐτῇ ὑπάρχοντος ἀέρος. καὶ ἐὰν μετὰ <lb n="20"/> πολλῆς βίας
τὴν εἴσκρισιν ποιώμεθα, πρότερον διαρραγήσεται τὸ τεῦχος ἢ ἐπιδέξεταί τι πλῆρες ὑπάρχον· οὔτε
γὰρ τὰ σώματα τοῦ ἀέρος δύναται συσταλῆναι εἰς ἔλασσον μέγεθος· δεήσει γὰρ ἐν αὐτοῖς ἔχειν
τινὰ διαστήματα, εἰς ἃ συμπιλούμενα ἐλάσσων αὐτοῖς ὄγκος <lb n="25"/> ἔσται· τοῦτο δὲ οὐ
πιθανὸν γίνεται μὴ ὄντος καθόλου κενοῦ· οὔτε συνερηρεισμένων κατὰ πάσας τὰς ἐπιφανείας τῶν
σωμάτων πρὸς ἄλληλα καὶ ὁμοίως πρὸς <note type="footnote">1 ὀκτώ T 4 τετρυπημένου G2 Tb:
τρυπήματος AG1 6 ὑπερέχειν AGT2b: ὑπάρχειν T1 13 καὶ om. T 20 προτέρου T</note>
<pb n="20"/> τὴν τοῦ τεύχους περιοχὴν δύναιτο ἂν διωσθέντα τόπον που ποιῆσαι, μὴ ὑπάρχοντος
κενοῦ τινος· ὥστε κατὰ μηδένα τρόπον προσεισκριθῆναί τι τῶν ἐκτὸς εἰς τὴν σφαῖραν, ἐὰν μὴ
ἐκχωρήσῃ τι μέρος τοῦ ἐν αὐτῇ ὑπάρχοντος πρότερον ἀέρος, εἴπερ ἐστὶ πεπυκνωμένος καὶ <lb
n="5"/> συνεχὴς πᾶς ὁ τόπος, ὡς οἴονται. καὶ μὴν ἐάν τις ἐθέλῃ τὸν σίφωνα βαλὼν εἰς τὸ στόμα
ἐμφυσᾶν εἰς τὴν σφαῖραν, πολὺ προσεισκρινεῖ πνεῦμα, μὴ ὑποχωρήσαντος τοῦ προϋπάρχοντος ἐν
αὐτῇ ἀέρος· τούτου δὲ ἀεὶ συμβαίνοντος, σαφῶς δείκνυται συστολὴ γινομένη τῶν <lb n="10"/>
ὑπαρχόντων ἐν τῇ σφαίρᾳ σωμάτων εἰς τὰ παρεμπεπλεγμένα κενά. παρὰ φύσιν δὲ ἡ συστολὴ γίνεται
διὰ τὴν τῆς εἰσκρίσεως βίαν. ἐάν τις οὖν ἐμφυσήσας καὶ παῤ αὐτὸ τὸ στόμα προσαγαγὼν τὴν χεῖρα
συντόμως ἐπιπωμάσῃ τῷ δακτύλῳ τὸν σίφωνα, μενεῖ πάντα τὸν <lb n="15"/> χρόνον συνεσφιγμένος
ὁ ἀὴρ ἐν τῇ σφαίρᾳ· ἐὰν δέ τις ἀναπωμάσῃ, πάλιν ἐκτὸς ὁρμήσει μετά τε ψόφου καὶ βοῆς πολλῆς
ὁ προσεισκριθεὶς ἀὴρ διὰ τὸ ἐκκρούεσθαι, καθάπερ προεθέμεθα, κατὰ τὴν τοῦ προϋπάρχοντος ἀέρος
διαστολὴν τὴν κατὰ τὴν εὐτονίαν γινομένην. <lb n="20"/> πάλιν οὖν ἐάν τις βούληται τὸν
ὑπάρχοντα ἀέρα ἐν τῇ σφαίρᾳ ἐξέλκειν τῷ στόματι διὰ τοῦ σίφωνος, πολὺ πλῆθος ἐπακολουθήσει,
μηδεμιᾶς ἄλλης οὐσίας εἰς τὴν σφαῖραν ἀντικαταλλασσομένης, καθάπερ ἐπὶ τοῦ ᾠοῦ προείρηται·
ὥστε διὰ τοῦ τοιούτου τελείως δείκνυσθαι <lb n="25"/> μεγάλην ἄθροισιν κενοῦ γινομένην ἐν τῇ
<note type="footnote">3 προσεισκριθῆναι GT: προσκριθῆναι A, εισ supra scr. A2</note>
<note type="footnote">7 f. λαβὼν 8 προσεισκρινεῖ Laur. 59, 17. 74, 13, Leid. Voss. 44:
intromittet L: προσεισκρίνει T: προσεισκρίνη ABG: προεισκρίνη 9 τοιούτου T 10 γενομένη T 16
συνεσφηγμένος AG1, corr. Diels: compressus L: συνεσφηνωμένος G2Tb</note>
<pb n="22"/> σφαίρᾳ· οὐ γὰρ μείζονα δυνατὸν γενέσθαι τὰ ὑπολειπόμενα τοῦ ἀέρος σώματα κατὰ
τὸν καιρὸν τοῦτον, ὥστε συναναπληρῶσαι τὸν τῶν ἐκκρουσθέντων σωμάτων τόπον· εἰ γὰρ
αὐξηθήσεται, μηδεμιᾶς αὐτοῖς οὐσίας δυναμένης ἔξωθεν προσεισκριθῆναι, πιθανὸν τὴν αὔξησιν <lb
n="5"/> γενέσθαι κατὰ ἀραίωσιν. αὕτη δὲ ἔσται ἡ κατὰ κένωσιν παρεμπλοκή· κενὸν δὲ οὐδέν
φασιν ὑπάρχειν· οὐδὲ ἄρα αὐξηθήσεται τὰ σώματα· ἄλλην γὰρ αὔξησιν οὐδεμίαν αὐτοῖς ἐσομένην
ἐπινοῆσαι δυνατόν ἐστι. φανερὸν οὖν ἐκ τῶν εἰρημένων, ὅτι τοῖς μὲν τοῦ ἀέρος <lb n="10"/>
σώμασι παρέσπαρταί τινα μεταξὺ κενά, βίας δέ τινος προσελθούσης συνίζησιν πάσχει παρὰ φύσιν
εἰς τὰ κενά. ὁ δὲ ἐν τῷ ἀγγείῳ τῷ κατεστραμμένῳ εἰς τὸ <note type="marginal">151</note> ὕδωρ
ἐνὼν ἀὴρ οὐ | πάνυ λαμβάνει πίλησιν· τὸ γὰρ βιαζόμενον οὐκ ἔστιν ἀξιόχρεων διὰ τὸ τὸ. ὕδωρ
φυσικῶς <lb n="15"/> αὐτὸ ἐν ἑαυτῷ μήτε βάρος μήτε ἔκθλιψιν σφοδρὰν ἔχειν· ὅθεν συμβαίνει τῶν
κατακολυμβώντων εἰς τὸν βυθὸν τῆς θαλάσσης μετρητὰς ἀπείρους ἐχόντων κατὰ τῶν νώτων τὰς
ἀναπνοὰς μὴ βιάζεσθαι ὑπὸ τοῦ ὕδατος, ὀλίγου παντελῶς ἐν τοῖς μυκτῆρσιν ἀέρος <lb n="20"/>
ἀπειλημμένου. τίς δὲ ἔστιν ἡ αἰτία, διʼ ἥν, ὡς εἴρηται, οἱ ἐν τῷ βυθῷ κολυμβῶντες ἄπειρον
βάρος ἔχοντες ὕδατος κατὰ τῶν νώτων οὐ θλίβονται, ἄξιον ἐπιστῆσαι. λέγουσι δή τινες· „διότι
τὸ ὕδωρ ἰσοβαρὲς αὐτὸ καθʼ αὑτό ἐστιν”. οὗτοι δὲ οὐδὲν ἀποφαίνονται, διότι οἱ <lb n="25"/>
<note type="footnote">7 παρεισπλοκή codd.: corr. Diels, cf. l. l. p. 109 11 βίας δὲ bL: διὸ
βίας a 12 πάσχει ACG2T: παρέχει B: ὑπάρχει G1</note>
<note type="footnote">15 f. 〈τοῦ ὕδατος〉 βιαζόμενον 17 κατακολυμβόντων a (κατα om. T, add.
Tmg.): ex Mb correxi 20 ἀέρος om. T, add. Tmg.</note>
<note type="footnote">1 γενέσθαι a: γίνεσθαι b 4 αὐτοῖς aC: αὐτῆς B 6 γενέσθαι a: γίνεσθαι b
19 cogi sive comprimi (= β. ἢ</note>
<pb n="24"/> κάτω κολυμβῶντες οὐ θλίβονται ὑπὸ τοῦ ὑπεράνω ὕδατος. ἀποδεικτέον δὲ οὕτως.
<sic>ὑπολάβωμεν</sic> τὸ ὑπεράνω ὑγρὸν ἀπὸ τῆς τοῦ θλιβομένου ἐπιφανείας, καθʼ ἣν ἐπίκειται
αὐτῷ τὸ ὕδωρ, σῶμά τι ἰσοβαρὲς ὂν τῷ ὑγρῷ τὸ αὐτὸ σχῆμα ἔχειν τῷ ὑπεράνω ὑγρῷ· τοῦτο <lb
n="5"/> δὲ ἐμβεβλῆσθαι εἰς τὸ ὑγρόν, ὥστε τὴν κάτω ἐπιφάνειαν αὐτοῦ ἁρμόζειν τῷ θλιβομένῳ,
καὶ ὥσπερ αὐτὸ εἶναι καὶ ὁμοίως ἐπικεῖσθαι τῷ πρότερον ἐπικειμένῳ ὑγρῷ. φανερὸν οὖν ὅτι τοῦτο
τὸ σῶμα οὔτε ὑπερέχει τι τοῦ ὑγροῦ ἀφεθὲν οὔτε καταδύσεται ὑπὸ τὴν τοῦ ἄνω <lb n="10"/> ὑγροῦ
ἐπιφάνειαν. ἀπεδείχθη γὰρ Ἀρχιμήδει ἐν τοῖς Ὀχουμένοις, ὅτι τὰ ἰσοβαρῆ τῷ ὑγρῷ σώματα
ἀφεθέντα εἰς τὸ ὑγρὸν οὔτε ὑπερέξει τοῦ ὑγροῦ οὔτε καταδύσεται, οὐδʼ ἄρα θλίψει τὰ
ὑποκείμενα. ἀφαιρεθέντων οὖν τῶν ἄνωθεν θλιβόντων, μενεῖ τὸ σῶμα ἐν τῷ <lb n="15"/> αὐτῷ
τόπῳ· πῶς οὖν θλίψει τὸ σῶμα τὸ μὴ ἔχον ὄρεξιν εἰς τὸ κάτω; τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον καὶ τὸ ὑγρόν,
ἔνθα ἦν τὸ σῶμα, οὐ θλίψει τὰ ὑποκείμενα· ἕνεκα γὰρ μονῆς τε καὶ κινήσεως διαφέρει τὸ
εἰρημένον σῶμα τοῦ τὸν αὐτὸν τόπον ἐπέχοντος ὑγροῦ. ὅτι δὲ ἔστι κενά, <lb n="20"/> καὶ ἐκ
τούτων ἄν τις καταλάβοι. μὴ γὰρ ὄντων αὐτῶν, οὐτʼ ἂν διὰ τοῦ ὕδατος οὔτε διὰ τοῦ ἀέρος οὔτε
διʼ ἄλλου σώματος οὐδενὸς ἠδύνατο ἂν διεκπίπτειν τὸ φῶς οὐδὲ ἡ θερμότης οὐδʼ ἄλλη δύναμις
οὐδεμία σωματική. <note type="footnote">1 κατακολυμβῶντες J. G. Schneider 2—3 〈ἀντὶ〉 τοῦ
ὑπεράνω ὑγροῦ Diels 3 ἀπὸ del. J. G. Schneider 4 αὐτῷ bL: αὐτὸ a 5 ἔχον G 7 αὐτο A1: καὶ
αὐτὸ A2(?)GTb: et tamquam idem sit (= τὸ αὐτὸ) L: f. 〈συνεχὲς〉 αὐτῷ 8 προτέρῳ Tn</note>
<note type="footnote">11—12 Ἀρχιμήδει ἐν τοῖς Ὀχουμένοις I 3 (Archim. op. lI 36219 cf. II
357, 10 Heiberg) 14 ἀφαιρεθέντων codd.: ἀφεθέντων Diels coll. supra lin. 10 15 οὖν Leid.
Voss. 19 bL: δὲ T: om. AG μένει codd.: corr. Diels 19 μόνης τῆς κινήσεως</note>
<pb n="26"/> ἐπεὶ πῶς ἂν αἱ τοῦ ἡλίου ἀκτῖνες διὰ τοῦ ὕδατος διεξέπιπτον εἰς τὸν τοῦ ἀγγείου
πυθμένα; εἰ γὰρ τὸ ὑγρὸν μὴ εἶχε πόρους, ἀλλὰ βίᾳ διέστελλον αἱ αὐγαὶ τὸ ὕδωρ, συνέβαινεν ἂν
ὑπερεκχεῖσθαι τὰ πλήρη τῶν ἀγγείων· ὅπερ οὐ φαίνεται γινόμενον. ἔτι δὲ καὶ <lb n="5"/> ταύτῃ
φανερόν· εἰ γὰρ βίᾳ τὸ ὕδωρ διέστελλον, οὐκ ἂν τῶν ἀκτίνων αἱ μὲν ἀνεκλῶντο πρὸς τὸν ἄνω
τόπον, αἱ δὲ καὶ κάτω διεξέπιπτον. νυνὶ δὲ ὅσαι μὲν προσκόπτουσιν αὐγαὶ τοῖς τοῦ ὕδατος
μορίοις, ὥσπερ ἀνακρουόμεναι ἀνακλῶνται πρὸς τὸν ἄνω τόπον· ὅσαι <lb n="10"/>
<note type="marginal">152</note> δὲ εἰς τὰ κενὰ τοῦ ὕδατος | ἐμπίπτουσιν, ὀλίγοις
προσπίπτουσαι μορίοις αὗται διεκπίπτουσιν εἰς τὸ τοῦ ἀγγείου ἔδαφος. ἔτι δὲ καὶ ταύτῃ
φανερόν, ὡς ἐν τῷ ὕδατι ὑπάρχει κενά, τῷ τὸν ἐμβαλλόμενον οἶνον εἰς τὸ ὕδωρ ὁρᾶσθαι κατὰ
χύσιν εἰς πάντα τόπον τοῦ <lb n="15"/> ὕδατος χωροῦντα. τοῦτο δὲ οὐκ ἂν ἐγίνετο, μὴ ὄντων ἐν
τῷ ὕδατι κενῶν. φέρεται δὲ καὶ τὸ φῶς τὸ ἕτερον διὰ τοῦ ἑτέρου· ὅταν γάρ τις πλείους ἅψῃ
λύχνους, ἅπαντα φωτίζεται μᾶλλον, τῶν αὐγῶν πάντῃ φερομένων διʼ ἀλλήλων. ἀλλὰ μὴν καὶ διὰ
χαλκοῦ καὶ <lb n="20"/> σιδήρου καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων διεκπίπτει σωμάτων, καθάπερ καὶ τὸ ἐπὶ
τῆς νάρκης τῆς θαλασσίας γινόμενον. ὅτι δὲ καὶ ἄθρουν κενὸν γίνεται παρὰ φύσιν, δέδεικται διά
τε τοῦ προσφερομένου τῷ στόματι κούφου ἀγγείου καὶ διὰ τοῦ ἰατρικοῦ ᾠοῦ. περὶ μὲν οὖν τῆς <lb
n="25"/> τοῦ κενοῦ φύσεως καὶ ἄλλων πολλῶν οὐσῶν ἀποδείξεων, ἱκανὰς εἶναι καὶ τὰς εἰρημένας
νομίζομεν· καὶ γὰρ διʼ, αὐτῶν τῶν αἰσθητῶν τὰς ἀποδείξεις ἐποιησάμεθα. ἐπὶ <note
type="footnote">2 ἐξέπιπτον codd., corr. Diels ex Stratone 12 διεκπίπτουσιν Leid. Voss. 44:
διαπίπτουσιν ab: cf. lin. 8. 21 15 εἰς om. T 19 αὐγῶν J. G. Schneider: αὐτῶν codd. 25
οὖν</note>
<pb n="28"/> πάντων τοίνυν ἔστιν εἰπεῖν, ὅτι πᾶν μὲν σῶμα ἐκ λεπτομερῶν συνέστηκεν σωμάτων,
ὧν μεταξύ ἐστι παρεσπαρμένα κενὰ ἐλάττονα τῶν μορίων· διὸ καὶ καταχρηστικῶς μηδὲν εἶναι κενὸν
<add cause=" omitted">ἄθρουν</add> λέγομεν, βίας τινὸς μὴ παρεισελθούσης, ἀλλὰ πάντα πλήρη
εἶναι <lb n="5"/> ἤτοι ἀέρος ἢ ὑγροῦ ἢ ἄλλης τινὸς οὐσίας· καθʼ ὁπόσον δʼ ἄν τι τούτων
ἐκχωρῇ, κατὰ τοσοῦτον ἕτερον ἐπακολουθοῦν τὸν κενούμενον ἀναπληροῖ τόπον· καὶ ὅτι κενὸν μὲν
ἄθρουν οὐκ ἔστι κατὰ φύσιν βίας τινὸς. μὴ παρεισελθούσης, καὶ πάλιν ὅτι οὐκ ἔστι ποτὲ τὸ <lb
n="10"/> παράπαν κενόν, παρὰ φύσιν δὲ γενόμενον. τούτων δὴ διασεσαφηνισμένων ἑξῆς τὰ διὰ τῆς
συμπλοκῆς τῶν εἰρημένων στοιχείων ἐπιτελούμενα θεωρήματα γράψομεν. ἔστι γὰρ διʼ αὐτῶν
εὑρίσκειν πάνυ ποικίλας καὶ θαυμασίας κινήσεις.</p>
<lb n="15"/>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="1">
<head>Ι.</head>
<p>Τούτων δὴ προτεθεωρημένων στοιχείου ἕνεκα γράφομεν καὶ περὶ τῶν καμπύλων σιφώνων· εἰς πολλὰ
γὰρ τῶν πνευματικῶν εὔχρηστοι τυγχάνουσιν.</p>
<p>Ἔστω γὰρ καμπύλος σίφων, τουτέστι σωλήν, ὁ <lb n="20"/> ΑΒΓ, οὗ τὸ μὲν ΑΒ σκέλος ἔστω ἐν
ἀγγείῳ τῷ ∠Ε πλήρει ὄντι ὕδατος. ἔστω δὲ ἡ τοῦ ὕδατος ἐπιφάνεια, <note type="footnote"
>4 〈ἁθροῦν〉 inser Diels: cf. lin. 9 10 f. οὐκ del., cf. p.16, 21</note>
<note type="footnote">14 πάνυ AG: πάνυ τοι Tb: πάνυ τι J. G. Schneider</note>
<note type="footnote">16 caput distinguunt AGb: in libris decurtatis capita Graece numerantur
(v. prolegom.); in his sicut in caput α a verbis ἔστω γὰρ lin. 20 incipit. 17 δὴ b: δὲ
a</note>
<note type="footnote">4 λέγομεν κενὸν tr. b 7 ἐκχωρ a (-ρεῖ T): ἐγχωρῇ bL</note>
<note type="footnote">11 γενόμενον a: γινόμενον b 17 γράφομεν aCP: φράφομεν B, ω supra
scripsit m. 1 a verbis τούτων δὴ incipit P</note>
<pb n="30"/> κατὰ τὴν εὐθεῖαν, ἐφʼ ἧς ἐστιν ἡ ΖΗ, καὶ τὸ τοῦ καμπύλου σίφωνος σκέλος τὸ ΑΒ
πληρωθήσεται ὕδατος ἄχρι τῆς ΖΗ εὐθείας, τουτέστι τὸ ΑΘ μέρος αὐτοῦ· τὸ δὲ ΘΒΓ πλῆρες ἔσται
ἀέρος. ἐὰν οὖν διὰ τοῦ Γ στομίου ἐπισπασώμεθα τῷ στόματι τὸν εἰρημένον <lb n="5"/> ἀέρα,
συνεπακολουθήσει καὶ τὸ ὑγρὸν διὰ τὸ μὴ δύνασθαι, ὡς προείρηται, κενὸν ἄθρουν ὑπάρξαι τόπον.
καὶ εἰ μὲν τὸ Γ στόμιον τοῦ σίφωνος ἐπʼ εὐθείας ἐστὶ τῇ ΖΗ, πληρωθεὶς τοῦ ὕδατος οὐκέτι
ῥεύσει ὁ σίφων, ἀλλὰ μενεῖ πλήρης· ὥστε τὸ ΑΒΓ μέρος αὐτοῦ <lb n="10"/> πεπληρῶσθαι ὕδατος,
καίτοι παρὰ φύσιν οὔσης τῆς <note type="marginal">153</note> εἰς τὸ ἄνω μέρος αὐτῷ φορᾶς·
ἀλλʼ ὥσπερ | ζυγοῦ τινος ἰσορρόπησιν ἔχον τὸ ὕδωρ μενεῖ ἄνω τε μετεωρισθὲν κατὰ τὸ ΘΒ μέρος
καὶ κάτω κρεμάμενον κατὰ τὸ ΒΓ. ἐὰν δὲ τὸ ἐκτὸς στόμιον τοῦ σίφωνος <lb n="15"/> κατώτερον
τῆς ΖΗ εὐθείας, ὥσπερ τὸ Κ, ῥέει τὸ ὕδωρ, ἐπειδήπερ τὸ ἐν τῷ ΚΒ μέρει βαρύτερον ὂν τοῦ <add
cause=" omitted">ἐν τῷ</add> ΒΘ κατακρατεῖ καὶ ἐπισπᾶται· ἐπὶ τοσοῦτον μέντοι ῥέει, ἕως ἂν
τὸ Κ στόμιον ἐπʼ εὐθείας γένηται τῇ τοῦ ὕδατος ἐπιφανείᾳ· καὶ πάλιν διὰ τὴν <lb n="20"/>
αὐτὴν αἰτίαν οὐκέτι ῥεύσει. ἐὰν δὲ τὸ ἐκτὸς στόμιον τοῦ σωλῆνος κατωτέρω ᾖ τοῦ Α, ὥσπερ τὸ Λ,
ῥέει, ἄχρις ἂν ἡ τοῦ ὕδατος ἐπιφάνεια γένηται πρὸς τῷ Α στομίῳ. ἐὰν οὖν βουλώμεθα πᾶν
κενωθῆναι τὸ ἐν τῷ ἀγγείῳ ὕδωρ, καθήσομεν τὸν σίφωνα, ὥστε τὸ Α στόμιον <lb n="25"/> ψαύειν
τοῦ πυθμένος τοῦ ἀγγείου ἀπέχον τοσοῦτον ὅσον ὕδατος διάρρυσιν.</p>
<note type="footnote">4 ἔστω T 12 αυτω Α: αὐτοῦ (ου corr. G) GTbL</note>
<note type="footnote">17 μέρος G2T βαθύτερον T1, corr. T2 18 ἐν τῷ bL: om. a 21 ἐὰν b: εἰ a 22
κατωτέρω AGT2: κατώτερον T1b</note>
</div>
<pb n="32"/>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="2">
<head>II.</head>
<p>Τὴν μὲν οὖν εἰρημένην ἐπὶ τοῦ σίφωνος αἰτίαν τινὲς ἀποδεδώκασι λέγοντες, διότι τὸ μεῖζον
σκέλος πλέον ὕδωρ ἔχον ἐπισπᾶται τὸ ἔλαττον. ὅτι δὲ ψευδής ἐστιν ἡ τοιαύτη αἰτία καὶ ὁ ταύτῃ
πιστεύσας μεγάλως <lb n="5"/>
<add cause=" omitted">ἂν</add> ἀγνοήσειεν ἐπιχειρήσας ἀπὸ ταπεινοῦ ὕδωρ ἀγαγεῖν, οὕτως
ἀποδείξομεν· γεγονέτω γὰρ σίφων ἔχων τὸ ἐντὸς σκέλος μακρότερόν τε καὶ στενόν, τὸ δὲ ἐκτὸς
εὐρύτερόν τε καὶ ἔλαττον πολλῷ κατὰ μῆκος, ὥστε δέχεσθαι πλέον ὕδωρ αὐτὸ τοῦ μακροτέρου
σκέλους. καὶ <lb n="10"/> οὕτως πεπληρώσθω ὕδατος· τὸ δὲ μεῖζον αὐτοῦ σκέλος ἐμβεβλήσθω εἰς
ὕδατος ἀγγεῖον ἢ καὶ εἴς τι φρέαρ. οὐκοῦν ἐὰν ἀφῶμεν ῥεῖν τὸ ἐκτὸς σκέλος, πλέον ὕδωρ <note
type="marginal">154</note> ἔχον· τοῦ ἐντὸς ἐπισπάσεται τὸ ἐκ τοῦ μείζονος, | ὃ δὴ καὶ
συνεπισπάσεται τὸ ἐν τῷ φρέατι· καὶ ἀρξάμενον <lb n="15"/> ῥέειν πᾶν κενώσει ἢ ἀεὶ ῥεύσει,
ἐπειδήπερ τὸ ἐκτὸς ὑγρὸν πλεῖόν ἐστι τοῦ ἐν τῷ ἐντὸς σκέλει. ἀλλ᾿ οὐ φαίνεται τοῦτο
γινόμενον· οὐκ ἄρα ἀληθής ἐστιν ἡ εἰρημένη αἰτία. ἴδωμεν δὴ τὴν κατὰ φύσιν αἰτίαν. ἐπειδὴ γὰρ
πᾶν συνεχὲς ὑγρὸν ἠρεμῆσαν σφαιρικὴν <lb n="20"/>
<note type="footnote">a 4—10 ὅτι δὲ ψευδής . . . τοῦ μακροτέρου σκέλους ═ b 22—28: ὅτι δὲ
ψευδής ἐστιν ὁ τοιοῦτος αἰτιώδης λόγος καὶ ὁ τούτῳ πιστεύσας εἰς μεγάλην ἄγνοιαν ἐμπεσεῖται,
ἐὰν ἐπιχειρήσῃ ἀπὸ ταπεινοῦ τόπου ὕδωρ ἀναγαγεῖν, οὕτως ἀποδείξομεν· γεγονέτω γὰρ σίφων ἔχων
τὸ ἐντὸς <lb n="25"/> σκέλος μακρότερόν τε καὶ στενόν, τὸ δὲ ἐκτὸς εὐρύτερον μέν, πολλῷ δʼ
ἔλαττον κατὰ μῆκος, ὥστε δέχεσθαι πλέον ὕδωρ αὐτὸ τοῦ μακροτέου σκέλους.</note>
<note type="footnote">1 caput non distinguit T 2—3 αἰτίαν τινὲς ἐπὶ τοῦ σίφωνος tr. T 4 ὕδωρ
om. T 6 ἂν inserui 8 στεγνόν T1, corr. T2 11 οὕτω T ut passim 12 τι ATb: τὸ G1, corr.</note>
<pb n="34"/> ἐπιφάνειαν λαμβάνει κέντρον ἔχουσαν τὸ αὐτὸ τῇ γῇ, μὴ ἠρεμοῦν δὲ ῥέει, ἕως οὗ,
ὡς εἴρηται, ἐν μιᾷ ἐπιφανείᾳ σφαιρικῇ γένηται. ἐὰν ἄρα δύο ἀγγεῖα λαβόντες, ἐμβάλωμεν εἰς
ἑκάτερον ὑγρὸν καὶ πληρώσαντες τὸν σίφωνα καταλαβόμενοί <add cause=" omitted">τε</add> αὐτοῦ
τὰ στόμια τοῖς δακτύλοις<lb n="5"/>
<figure>
<graphic url="http://heml.mta.ca/lace/sidebysideview2/12877098"/>
</figure> ἐμβάλωμεν τὸ ἕτερον σκέλος αὐτοῦ ἐν ἑνὶ τῶν <lb n="10"/> ἀγγείων βαπτιζόμενον εἰς
τὸ ὕδωρ, τὸ δὲ λοιπὸν ἐν τῷ ἑτέρῳ <lb n="15"/> ἀγγείῳ, γίνεται συνεχὲς τὸ πᾶν ὕδωρ· ἑκάτερον
γὰρ τῶν ἐν τοῖς ἀγγείοις ὑγρῶν συνάπτει τῷ ἐν <lb n="20"/> τῷ σίφωνι ὑγρῷ, ὥστε πᾶν ἐγένετο
συνεχές. εἰ μὲν οὖν αἱ πρότερον ἐν τοῖς ἀγγείοις τῶν ὑγρῶν ἐπιφάνειαι ἐν μιᾷ ἦσαν ἐπιφανείᾳ,
ἠρεμήσει καὶ οὕτως ἑκατέρα αὐτῶν τοῦ σίφωνος ἐμβληθέντος· εἰ δὲ οὔ, ἐπεὶ συνεχὲς ἐγένετο τὸ
ὕδωρ, ἀνάγκη πᾶσα ῥεῖν αὐτὸ <lb n="25"/> ἐπὶ τὸ ταπεινότερον διὰ τὴν συνέχειαν, ἕως οὗ ἤτοι
ἐν μιᾷ γένηται ἐπιφανείᾳ τὸ ἐν τοῖς ἀγγείοις πᾶν ὕδωρ ἢ τὸ ἕτερον τῶν ἀγγείων κενωθῇ.
γεγονέτω οὖν, ὡς εἴρηται, ἐν μιᾷ ἐπιφανείᾳ τὰ ἐν τοῖς ἀγγείοις ὑγρά· ἠρεμήσει ἄρα, ὥστε καὶ
τὸ ἐν τῷ σίφωνι συνηρεμήσει <lb n="30"/> αὐτοῖς· ἐὰν ἄρα νοήσῃ τις ἀποτετμημένον τὸν <pb
n="36"/> σίφωνα κατὰ τὰς ἐν τοῖς ἀγγείοις τῶν ὑγρῶν ἐπιφανείας, καὶ οὕτως ἠρεμήσει τὸ ὑγρὸν
τὸ ἐν τῷ σίφωνι· καὶ μετεωρισθέντος ἄρα αὐτοῦ καὶ ἐπὶ μηδέτερον μέρος ἐγκλινομένου, πάλιν
ἠρεμήσει τὸ ὑγρόν, ἐάν τε διόλου ἴσον ἔχῃ τὸ εὖρος ἐάν τε τὸ ἕτερον σκέλος <lb n="5"/> τοῦ
ἑτέρου πολλῷ μεῖζον ᾖ· οὐ γὰρ παρά γε τοῦτο ἡ σἰτία ἐγίνετο τοῦ ἠρεμεῖν τὸ ὑγρόν, ἀλλὰ παρὰ
τὸ ἐξ ἴσου κεῖσθαι τὰ στόμια αὐτοῦ. πῶς οὖν μετεωρισθέντος αὐτοῦ οὐ καταφέρεται τὸ ὑγρὸν τῷ
ἰδίῳ βάρει. ὑποκείμενον ἔχον κουφότερον ἀέρα; ὅτι κενὸς ἄθρους <lb n="10"/> οὐ δύναται
ὑπάρξαι τόπος· εἰ γὰρ μέλλει καταφέρεσθαι, πρότερον πληρωθῆναι δεῖ τὸν ἀνώτερον τοῦ σίφωνος
τόπον, εἰς ὃν ἀὴρ παρεισελθεῖν οὐδαμῶς δυνατός ἐστιν. ἐὰν οὖν τρυπήσῃ τις τὸν ἀνώτερον τόπον.
τοῦ σίφωνος, εὐθέως καταρραγήσεται τὸ ὑγρὸν τοῦ <lb n="15"/> ἀέρος ἔχοντος παρείσδυσιν. πρὸ
δὲ τοῦ τρυπηθῆναι ἐπικείμενον τὸ ἐν τῷ σίφωνι ὑγρὸν τῷ ὑποκειμένῳ <note type="marginal"
>155</note> ἀέρι ἐκθλίβει αὐτόν· | οὗτος δὲ μὴ ἔχων, ὅπῃ χωρήσει, οὐκ ἐᾷ παρεξελθεῖν τὸ
ὑγρόν. ὅτε δὲ διὰ τοῦ τρυπήματος τόπον ἔσχεν ὁ ἀήρ, ὅπῃ χωρήσει, τότε μὴ ἀντέχων <lb n="20"/>
τὸ τοῦ ὕδατος βάρος ἐξεχώρησε. διὰ δὲ τὴν αὐτὴν αἰτίαν καὶ τῷ σίφωνι τὸν οἶνον παρὰ φύσιν εἰς
τὸ ἄνω ἐπισπώμεθα τῷ στόματι· δεξάμενοι γὰρ ἐν ἑαυτοῖς <note type="footnote">a 14—16 ἐὰν οὖν
. . . παρείσδυσιν ═ b 25—27: ἐὰν οὖν τρυπήσῃ τις τὸν ἀνωτέρω τόπον τοῦ σίφωνος, <lb n="25"/>
εὐθέως ῥυήσεται τὸ ὑγρὸν ἐφʼ ἑκάτερον τῶν σκελῶν τοῦ ἀέρος σχόντος παρείσδυσιν.</note>
<note type="footnote">10 ἔχον T et in marg. G1: om AG1 12 f. πρότερον 〈ἀέρος〉 19 παρεξελθεῖν
Tb: παρελθεῖν AG τὸ om. T1, corr. T2 20 ὅπη AG1: ὅπου G2 Tb ἀντέχων Paris. 2512 Harl. 5589,
Voss 44: ἀντέχον ah: (aquae gravitatem non) sustnens L 21 f. 〈πρὸς〉 τὸ cf. p. 70, 27</note>
<pb n="38"/> τὸν ἐν τῷ σίφωνι ἀέρα πληρέστεροι ἢ πρότερον γινόμεθα καὶ θλίβομεν τὸν
συνημμένον <del>ἐν</del> ἑαυτοῖς ἀέρα, οὗτος δὲ τὸν ἐξ ἀρχῆς, ἄχρις ἂν πρὸς τῇ ἐπιφανείᾳ τοῦ
οἴνου ἡ κένωσις γένηται. καὶ τότε ὁ οἶνος θλιβόμενος εἰς τὸν κενούμενον τοῦ σίφωνος τόπον
χωρήσει· <lb n="5"/> ἄλλος γὰρ τόπος οὐκ ἔστιν ὅπῃ θλιβόμενος χωρήσει· διὰ ταύτην δὲ τὴν
αἰτίαν καὶ παρὰ φύσιν αὐτῷ γίνεται εἰς τὸ ἄνω μέρος ἡ φορά. καὶ ἄλλως δὲ <gap
reason=" omitted"/> ἠρεμήσει τὸ ὑγρὸν ἐν τῷ σίφωνι, ὅταν ἐν μιᾷ σφαιρικῇ ἐπιφανείᾳ κέντρον
ἐχούσῃ τὸ αὐτὸ τῇ γῇ· ἐπειδήπερ <lb n="10"/> ἐὰν ὑγροῦ τινος ἡ ἐπιφάνεια σφαιρικὴ ᾖ κέντρον
ἔχουσα τὸ αὐτὸ τῇ γῇ, ἠρεμεῖ· εἰ γὰρ δυνατόν, μὴ ἠρεμείτω· κινηθεῖσα ἄρα ἠρεμήσει· ἠρεμείτω
οὖν. αὕτη ἄρα ἔσται σφαιρικὴ ἐπιφάνεια κέντρον ἔχουσα τὸ αὐτὸ, τῇ γῇ καὶ τέμνει τὴν προτέραν
ἐπιφάνειαν· τὸ γὰρ <lb n="15"/> αὐτὸ ὑγρὸν ἀπὸ κοινοῦ τινος ἕτερον καὶ ἕτερον ἐπέσχε τόπον.
ἀμφότεραι οὖν τετμήσθωσαν διὰ τοῦ κέντρου τῆς γῆς ἐπιπέδῳ τινὶ καὶ ποιείτωσαν γραμμὰς ἐν ταῖς
ἐπιφανείαις κύκλων περιφερείας τὸ αὐτὸ κέντρον ἐχούσας τῇ γῇ· ποιείτωσαν τὰς ΑΒΓ, ΖΒ∠·
καὶ διήχθω <lb n="20"/> ἡ ΒΗ· ἴση ἄρα ἡ ΒΗ ἑκατέρᾳ τῶν ΗΖ, ΗΑ, ὅπερ ἄτοπον· ἠρεμήσει ἄρα.</p>
<note type="footnote">2 [ἐν] seclusi 4 κένωσις: κίνησις Rochas 8 f. 〈φανερὸν ὅτι〉 ἠρεμήσει;
cf. p.8, 23 13 αὕτη T: αὐτὴ AGb: ipsa L</note>
<note type="footnote">17 ἀμφότερα A 18 γῆς om. T 19 ἔχουσα A 20 f 〈δὲ〉 τὰς 21 ἴση — BH om.
AG1, corr. G mg.</note>
<note type="footnote">2 συνημμένον aB: συνηρμένον C: συνῃρημένον P, elidimusque ipsi
coniunctum aerem L 6 χωρήσει aB: χωρεῖ CPL</note>
<note type="footnote">8 μέρος om. bL 9—10 σφαιρικῇ ἐπιφανείᾳ ᾖ tr. b 13 ἄρα ποτὲ bL. 15
scindet (═ τεμεῖ) L 16 ἐπέσχε aBC, obtinuit L: ἐπέχει P 17 οὖν om. BL 21 aequalis igitur ei
quae est .b .f. utraque earum quae est .f.z., .f.a. L ηα aBC: om. P (etiam plurimi codices
Latini)</note>
</div>
<pb n="40"/>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="3">
<head>III.</head>
<note type="marginal">156</note>
<p> Ἔστι δὲ καὶ ἄλλος καλούμενος μέσος πνικτὸς διαβήτης τὴν αὐτὴν ἐνέργειαν ἔχων τῷ καμπύλῳ
σίφωνι.</p>
<p>Ἔστω γὰρ ἀγγεῖον ὁμοίως πλῆρες ὕδατος τὸ ΑΒ· <lb n="5"/> διὰ δὲ τοῦ πυθμένος αὐτοῦ διώσθω
σωλὴν ὁ Γ∠ συνεστεγνωμένος τῷ πυθμένι καὶ ὑπερέχων εἰς τὸ κάτω μέρος· τὸ δὲ Γ στόμιον
αὐτοῦ μὴ συνεγγιζέτω τῷ στόματι τοῦ ΑΒ ἀγγείου. ἕτερος δὲ σωλὴν περικείσθω. τῷ Γ∠ ὁ ΕΖ
ἀπέχων ἀπʼ αὐτοῦ πάντοθεν τὸ ἴσον· <lb n="10"/> καὶ τὸ μὲν ἄνω στόμιον αὐτοῦ ἐπιπεφράχθω
λεπιδίῳ τῷ ΕΗ ἀπέχοντι ἀπὸ τοῦ Γ στομίου βραχύ· τὸ δὲ κάτω στόμιον τοῦ ΕΖ σωλῆνος ἀπεχέτω ἀπὸ
τοῦ πυθμένος τοῦ ΑΒ ἀγγείου ὅσον ὕδατι διάρρυσιν. τούτων δὲ οὕτως ἐχόντων ἐὰν ἐπισπασώμεθα
ὁμοίως <lb n="15"/> διὰ τοῦ ∠ στομίου τὸν ἐν τῷ Γ∠ σωλῆνι ἀέρα, συνεπισπασόμεθα
καὶ τὸ ἐν τῷ ΑΒ ἀγγείῳ ὕδωρ, ὥστε ἐκρεῖν. καὶ τότε πᾶν ῥεύσεται τὸ ἐν τῷ ΑΒ ἀγγείῳ <note
type="footnote">a 2—4 Ἔστι δὲ . . . σίφωνι ═ b 19—21: Ἔστι δὲ καὶ ἄλλος σίφων πνικτὸς
διαβήτης καλούμενος τὴν αὐτὴν ἐνέργειαν <lb n="20"/> ἔχων τῷ καμπύλῳ.</note>
<note type="footnote">1 δεύτερον T 2 πνικτὸς Vindobon. 120: πνικτικὸς A (πνιτικὸς G): πνυκτὸς
G2: πνυκτικὸς T ἴσως πνευματικός Riccard. 47 m. 2; cf. p. 90, 19. 96, 3 6 δὲ Tb: om. AG 13
ἀπὸ om. T1, add. T2 17 συνεπισπασώμεθα aB: correxi ex CP</note>
<note type="footnote">6 αὐτοῦ aB: αὐτῷ CP, ipsius L 8 συνεγγιζέτω a: ἔστω ἐπʼ εὐθείας bL (sit
in recta) 10 τῷ γδ εὐρύτερος αὐτοῦ bL</note>
<note type="footnote">πάντοθεν om. L 12 τῷ aBC: τὸ P 13 ἀπὸ om. b</note>
<note type="footnote">14 διάρρυσιν a: διάρρυσιν εἶναι b 15 δὲ a: δὴ b</note>
<pb n="42"/> γείῳ ὕδωρ διὰ τῆς ἐκτὸς τοῦ σίφωνος ὑπεροχῆς· ὁ γὰρ ἀὴρ ὁ μεταξὺ τῆς ἐπιφανείας
τοῦ ὑγροῦ καὶ τοῦ ΕΖ ὀλίγος ὢν δύναται χωρῆσαι εἰς τὸν Γ∠ σωλῆνα καὶ συνεπισπάσασθαι τὸ
ὑγρόν· οὐ στήσεται δὲ ἡ ῥύσις διὰ τὴν ἐκτὸς ὑπεροχὴν (μὴ γὰρ ὄντος τοῦ ΕΖ <lb n="5"/>
παύσεται ῥέον, ὅταν ἡ ἐπιφάνεια τοῦ ὑγροῦ κατὰ τὸ Γ γένηται, τῆς ὑπεροχῆς μενούσης), ἀλλὰ τῷ
μὴ ἀντεισκρίνεσθαι ἀέρα, τοῦ ΕΖ ὅλου καθʼ ὕδατος ὄντος· ὁ γὰρ εἰσκρινόμενος ἀὴρ χωρήσει εἰς
τὸ ΑΒ ἀγγεῖον ἀντὶ τοῦ ἐπεξιόντος ὕδατος· πᾶν γὰρ τὸ ἐκτὸς στόμιον <lb n="10"/> τοῦ σωλῆνος
πρὸς τὸ ὕδωρ ἀεὶ ταπεινότερόν ἐστι τῆς ἐν τῷ ἀγγείῳ τοῦ ὕδατος ἐπιφανείας. μηδέποτε δὲ
δυναμένης μιᾶς ἐπιφανείας γενέσθαι, πᾶν ἐκκρίνει <note type="marginal">157</note> τὸ | ὕδωρ,
καὶ τῷ μείζονι βάρει ἡ ἕλξις γίνεται. ἐὰν οὖν μὴ βουλώμεθα τῷ στόματι ἐπισπᾶσθαι τὸν ἐν τῷ
<lb n="15"/> Γ∠ σωλῆνι ἀέρα, προσεπιχέομεν εἰς τὸ ΑΒ ἀγγεῖον ὕδωρ, ἄχρις ἄν ὑπερχυθὲν
διὰ τοῦ Γ∠ σωλῆνος τὴν ἀρχὴν τῆς ῥεύσεως λάβῃ. καὶ οὕτως πάλιν πᾶν κενωθήσεται τὸ ἐν τῷ
ΑΒ ἀγγείῳ ὕδωρ. καλεῖται δέ, ὡς εἴρηται, ὁ Γ∠ΚΖ πνικτὸς σίφων ἢ πνικτὸς <lb n="20"/>
διαβήτης.</p>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="4">
<head>IV.</head>
<p>Ἐκ δὴ τῶν προδεδειγμένων φανερὸν ὅτι ἡ γινομένη διὰ τοῦ σίφωνος ῥύσις ἀκινήτου διαμένοντος
<note type="footnote">1 ἐκτὸς G2 T1 b: ἐκ τοῦ γ AG1 T2: cf. lin. 5 2 τῆς om. T</note>
<note type="footnote">5 f 〈οὐ〉 διὰ 7 τῷ BCG2 T: τὸ AG1 P 12 f τοῦ ἐν τῷ ἀγγείῳ tr.
cf.44,9.19. aliter 34, 22 14 βάρει AT2 bL (βάρυ G): βάθει T1 15 ἐπισπάσασθαι Tb 16
προσεπιχέομεν Vindob 120, b: προσεπιχέωμεν a 18 οὕτω Tb ut alibi, quod non amplius
commemorabo 20 πνικτὸς (bis) Vindob.120, b: πνικτικὸς AG1: πνυκτικὸς G2T, suffocabilis L 22
caput disting ABG</note>
<note type="footnote">10—11 τὸ (om. CP) στόμιον τοῦ ἐκτὸς σωλῆνος tr. b: extrinsecum tubi
orificium L 13 ἐκκρίνει a: ἐκκρίνεται b:</note>
<pb n="44"/> ἀνώμαλος γίνεται· τὸ γὰρ αὐτὸ πάσχει τετρυπημένου ἀγγείου παρὰ τὸν πυθμένα καὶ
ῥέοντος· καὶ ἐνταῦθα γὰρ ἡ ῥύσις ἀνώμαλος τῷ ἐν ἀρχῇ μὲν τῆς ῥύσεως πλείονι βάρει θλίβεσθαι
τὴν τοῦ ὕδατος ἔκρυσιν, κενουμένου δὲ ἐλάττονι· καὶ ὅσῳ δʼ ἂν ἡ ἐκτὸς τοῦ <lb n="5"/> σίφωνος
ὑπεροχὴ μείζων ὑπάρχῃ, ταχυτέρα ἡ ῥύσις γίνεται· πάλιν γὰρ ἡ διὰ τοῦ στομίου αὐτοῦ ἔκρυσις
πλείονι βάρει θλίβεται ἢ ὅταν ἐλάττων ἡ ἐκτὸς ὑπεροχή, ὑπερέχει ἡ τοῦ ἐν τῷ ἀγγείῳ ὕδατος
ἐπιφάνεια τοῦ ἐκτὸς στομίου τοῦ σίφωνος. ἡ μὲν οὖν διὰ <lb n="10"/> τοῦ σίφωνος ἀεὶ ἀνώμαλος
ῥύσις εἴρηται· δέον δέ ἐστι ῥύσιν εὑρεῖν διὰ τοῦ σίφωνος ἀεὶ ὁμαλήν.</p>
<p>Ἔστω τι ἀγγεῖον ὕδωρ ἔχον τὸ ΑΒ, ἐν ᾧ ἐπινηχέσθω λεβητάριον τὸ Γ∠ ἐπιπεφραγμένον τὸ
στόμα τῷ Γ∠ ἐπιφράγματι· διὰ δὲ τοῦ ἐπιφράγματος καὶ <lb n="15"/> τοῦ πυθμένος τοῦ
λεβηταρίου διώσθω τοῦ σίφωνος τὸ ἓν σκέλος καὶ συνεστεγνώσθω τοῖς τρυπήμασι κασσιτέρῳ· τὸ δὲ
ἕτερον σκέλος ἐκτὸς ἔστω τοῦ ΑΒ <note type="marginal">158</note> ἀγγείου ἔχον τὸ στόμιον
ταπεινότερον τῆς | τοῦ ἐν τῷ <note type="footnote">3 f. ἀνώμαλός 〈ἐστι〉 6 ὑπάρχῃ AGT2: ᾖ T1
b: fuerit L</note>
<note type="footnote">f. 〈τοσούτῳ〉 ταχυτέρα; cf. p. 46, 11 9 bL: ἢ AG GT2: ἣν T1; sed cf. p.
46, 7 ὑπερέχῃ, η ex ει corr., AG 13 caput. distinguunt T (τρίτον) et C, non distinguunt ABG
15 βδ T1, corr. T2 18 κασσιτέρῳ G2 M: κασσιτήρω AG1 Tb ἔστω G2 T: om. AG1</note>
<note type="footnote">1 πάσχει a: γίνεται καὶ b: efficitur et L 2 ἀγγείου ὄντος b 5—6
extrinseci tubi (═ τοῦ ἑκτὸς σ.) excessus L</note>
<note type="footnote">16 καμπύλου σίφωνος bL 18 ἐκτὸς ἔστω CP: om. BL</note>
<note type="footnote">19 στόμιον aCP: στόμα B 19—46, 1 τῆς τοῦ . . . ἑπιφανείας a: τοῦ ἐντὸς
στομίου bL</note>
<pb n="46"/> ΑΒ ἀγγείῳ ὕδατος ἐπιφανείας. ἐὰν οὖν διὰ τοῦ ἐκτὸς στομίου τοῦ σίφωνος
ἐπισπασώμεθα τὸν ἐν τῷ σίφωνι ὄντα ἀέρα, συνακολουθήσει τὸ ὑγρὸν διὰ τὸ μὴ δύνασθαι κενὸν
ἄθρουν τόπον ἐν τῷ σίφωνι γενέσθαι. ἀρχὴν δὲ λαβὼν ὁ σίφων τῆς ῥύσεως ῥέει, ἄχρις ἂν <lb
n="5"/> πᾶν κενώσῃ τὸ ἐν τῷ ἀγγείῳ ὕδωρ· καὶ ἔσται ἡ ῥύσις ὁμαλὴ τῷ τὴν ἐκτὸς ὑπεροχὴν τοῦ
σίφωνος, ἣν ὑπερέχει εἰς τὸ κάτω μέρος τῆς τοῦ ὕδατος ἐπιφανείας, ἀεὶ τὴν αὐτὴν γίνεσθαι,
ἐπειδήπερ τῇ τοῦ ἀγγείου κενώσει συγκαταβαίνει καὶ ὁ λέβης σὺν τῷ σίφωνι. <lb n="10"/> ὅσῳ δʼ
ἂν ἡ ἐκτὸς ὑπεροχὴ μείζων ᾖ, τοσούτῳ ὀξυτέρα τῆς πρότερον ἡ ῥύσις ἔσται, ὁμαλὴ δὲ καθʼ
ἑαυτήν. ἔστω δὲ ὁ εἰρημένος σίφων ὁ ΕΖΗ, ἡ δὲ τοῦ ὕδατος ἐπιφάνεια κατὰ τὴν ΘΚ εὐθεῖαν.</p>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="5">
<head>V.</head>
<lb n="15"/>
<p>Ἡ δὲ κατὰ μέν τι ὁμαλή, κατὰ δέ τι ἀνώμαλος γίνεται οὕτως διὰ τοῦ σίφωνος· καλῶ δὲ κατὰ μέν
τι ὁμαλήν, κατὰ δέ τι ἀνώμαλον, ὅταν ἐπί τινα χρόνον βουλομένοις ὁμαλὴ ᾖ ἡ γινομένη ἐξ ἀρχῆς
ῥύσις, ἐπὶ δὲ ἕτερον πάλιν χρόνον προαιρουμένοις ὁμαλὴ μὲν ᾖ <lb n="20"/> καθʼ ἑαυτὴν ἡ
γινομένη ῥύσις, τῆς δὲ πρότερον ἤτοι βραδυτέρα ἢ ταχυτέρα.</p>
<p>Ἔστω γὰρ πάλιν τὸ μὲν τοῦ ὕδατος ἀγγεῖον τὸ <note type="footnote">13—14 ἔστω . . . εὐθεῖαν
supra ante ἐὰν οὖν lin. 1 poni iubet Haasius, f iure 15 τέταρτον T 16 f δὲ 〈ῥύσις ἡ〉</note>
<note type="footnote">κατά τι μὲν — κατά τι δὲ T1, corr. T2, etiam infra lin. 1718 p. 52, 12
19 ὁμαλὴ om. T1, corr. T mg.</note>
<note type="footnote">3 ὄντα om. b 5 δὲ om P 9 γίνεσθαι a: existat L: εἶναι b 10 σὺν om. b:
simul cum L 12 πρότερον aB:</note>
<pb n="48"/> ΑΒ, λέβης δὲ ὁ Γ∠· δι δὲ τοῦ ἐπιφράγματος καὶ τοῦ πυθμένος τοῦ λέβητος
διώσθω σωλὴν εὐρύτερος τοῦ ἐντὸς σκέλους τοῦ σίφωνος· καὶ ἔστω σίφων οὗτος <lb n="5"/> ὁ ΜΛ
συνεστεγνωμένος τῷ τε ἐπιφράγματι καὶ τῷ πυθμένι τοῦ λέβητος. ἐπὶ δὲ τοῦ ἐπιφράγματος <lb
n="10"/> ἐφεστάτω πηγμάτιον ἐκ κανονίων πεπηγὸς καθάπερ τὸ Πγράμμα· καὶ ἔστω τὸ <lb n="15"/>
ΓΝΞ∠. ἐν δὲ τοῖς ὀρθοῖς κανονίοις τοῖς ΓΝ, Ξ∠ ἐκ τοῦ <note type="marginal"
>159</note> ἐντὸς | μέρους ἐγγεγλύφθωσαν σωλῆνες <lb n="20"/> κατὰ τὸ μῆκος τῶν κανονίων, ἐν <figure>
<graphic url="http://heml.mta.ca/lace/sidebysideview2/12877098"/>
</figure>
<note type="footnote">a 48, 1—52, 17 διὰ δὲ τοῦ ἐπιφράγματος . . . ποιήσομεν οὕτως ═ b 48,
24—52, 33: διὰ δὲ τοῦ ἐπιφράγματος καὶ τοῦ πυθμένος τοῦ λέβητος διώσθω σωλὴν καμπύλος ὁ <lb
n="25"/> EZH [συνεστεγνωμένος τῷ τε ἐπιφράγματι καὶ τῷ πυθμένι τοῦ λέβητος]· ἐπὶ θὲ τοῦ
πυθμένος τοῦ ΑΒ ἀγγείου ἐφεστάτω πηγμάτιον ἐκ κανονίων συνεστὼς καθάπερ τὸ Π γράμμα· καὶ
ἔστω τὸ ΤΝΦΞ· ἐν δὲ τοῖς ὀρθοῖς κανονίοις τοῖς ΤΝ, ΞΦ κατὰ τὰ ἐντὸς μέρη ἐγγεγλύφθωσαν ἐπὶ
τοῦ <lb n="30"/> μήκους σειραὶ κοῖλαι, οἵας φασὶν ἰδιωτικῶς γούργας, ἐν αἷς</note>
<note type="footnote">18 γνδξ G</note>
<pb n="50"/> οἷς διατρεχέτω ἕτερον κανόνιον τὸ ΟΠ εὐλύτως. ἔστω δὲ καὶ κοχλίας ὁ ΡΣ ὀρθῶς
βεβηκὼς ἐπὶ τοῦ Γ∠ ἐπιφράγματος καὶ διὰ τρήματος διεληλυθὼς μένοντος ἐν τῷ ΟΠ κανόνι.
ἔστω δὲ καὶ τύλος τις συμφυὴς τῷ ΟΠ κανονίῳ, ὥστε παρεμβαίνειν εἰς τὴν τοῦ κοχλίου <lb n="5"
/> ἕλικα. ὑπερεχέτω δὲ ὁ κοχλίας ὑπὲρ τὸ ΝΞ κανόνιον· τῇ δὲ ὑπεροχῇ συμφυὴς ἔστω χειρολαβίς,
δι᾿ ἧς ἐπιστρέφομεν τὸν κοχλίαν, ὥστε τὸ ΟΠ κανόνιον ὁτὲ μὲν μετέωρον γίνεσθαι, ὁτὲ δὲ
ταπεινοῦσθαι. τῷ δὲ ΟΠ κανονίῳ συμφυὲς γεγονέτω τὸ ἐντὸς σκέλος τοῦ σίφωνος <lb n="10"/>
διεληλυθὸς καὶ διὰ τοῦ ΛΜ σωλῆνος, ὥστε τὸ στόμιον αὐτοῦ βαπτίζεσθαι εἰς τὸ ἐν τῷ ἀγγείῳ
ὕδωρ. καὶ ἐὰν οὖν πάλιν ἐπισπασώμεθα διὰ τοῦ ἐκτὸς στομίον <note type="footnote">διατρεχέτω
ἕτερον κανόνιον εὐλύτως τὸ ΟΠ. ἔστω δὲ καὶ κοχλίας ὁ ΡΣ ὀρθῶς βεβηκὼς ἐπὶ τοῦ Γ∠
ἐπιφράγματος <lb n="15"/> καὶ διὰ τοῦ ἐν τῷ ΟΠ κανόνι τρυπήματος εἰς κοχλίαν καὶ αὐτοῦ θῆλυν
κατεσκευασμένου διεληλυθώς· ὑπερεχέτω δὲ ὁ κοχλίας ὑπὲρ τὸ ΝΞ κανόνιον καὶ ἔστω στρεφόμενος
ἐν αὐτῷ, μὴ μέντοι ἐν τῷ στρέφεσθαι ἢ ἀνερχόμενος ἢ κατερχόμενος, ἀλλὰ τὸν ΟΠ κανόνα ποιῶν
ἀνέρχεσθαι καὶ κατέρχεσθαι· <lb n="20"/> οὗτος μέντοι ὁ ΟΠ κανὼν συνεστεγνωμένος ἔστω τῷ
μέρει τοῦ σωλῆνος τῷ ΜΛ, ὥστε ἐν τῷ ὑπὸ τοῦ κοχλίου στρεφομένου ἀνέρχεσθαι ἢ κατέρχεσθαι
συνανέρχεσθαι καὶ συγκατέρχεσθαι ποιεῖν τὸν σωλῆνα. τῇ δὲ ὑπὲρ τὸ ΝΞ κανόνιον ὑπεροχῇ τοῦ
κοχλίου συμφυὴς ἔστω χειρολαβίς, <lb n="25"/> διʼ ἧς ἐπιστρέφειν δυνατὸν τὸν κοχλίαν.
φανερὸν οὖν ὡς στρεφομένου αὐτοῦ τὸ ΟΠ κανόνιον ὁτὲ μὲν μετεωρισθήσεται, ὁτὲ δὲ ταπεινότερον
ἔσται, συμφυὲς δʼ ὂν τῷ καμπύλῳ σίφωνι συνανέρχεσθαι καὶ συγκατέρχεσθαι τοῦτον ποιήσει. ἐὰν
οὖν πάλιν ἐπισπασώμεθα διὰ τοῦ ἐκτὸς στομίου τὸ</note>
<lb n="30"/>
<note type="footnote">3 τρήματος AGT2: τοῦ τρυπήματος T1 μένοντος suspectum, nisi quid
intercidit 4 τύλος G mg. T1 (cf. Autom. X):</note>
<pb n="52"/> τὸ ὑγρόν, ῥεύσει ὁ σίφων ὁμαλῶς, ἕως ἂν πᾶν κενωθῇ τὸ ἐν αὐτῷ ὑγρόν· ὅταν δὲ
βουλώμεθα διʼ αὐτοῦ ἑτέραν ῥύσιν γίνεσθαι τῆς μὲν προειρημένης ταχυτέραν, ὁμαλὴν δὲ καθʼ
αὐτήν, ἐπιστρέψομεν τὸν κοχλίαν, ὥστε τὸ ΟΠ κανόνιον ταπεινότερον γενέσθαι· <lb n="5"/> ἔσται
γὰρ ἡ ἐκτὸς ὑπεροχὴ τοῦ σίφωνος μείζων τῆς πρότερον. καὶ διὰ τοῦτʼ ἔστιν ἡ ῥύσις ὁμαλὴ μὲν
καθʼ αὐτήν, τῆς δὲ πρότερον ταχυτέρα. ἐὰν δὲ ἔτι πάλιν ταχυτέραν <gap reason=" omitted"/>,
ἐπιστρέψομεν τὸν κοχλίαν εἰς τὸ ἔτι ταπεινότερον γενέσθαι τὸ ΟΠ κανόνιον· ἐἀν δὲ βραδυτέραν
<lb n="10"/> βουλώμεθα, <gap reason=" omitted"/> τὸ ΟΠ κανόνιον μετέωρον γενέσθαι· καὶ οὕτως
διὰ σίφωνος ἔσται ἡ ῥύσις ἡ κατὰ μέν τι ὁμαλή, κατὰ δέ τι ἀνώμαλος.</p>
<p>Ἵνα δὲ μὴ καὶ διὰ τοῦ στόματος αὐτῶν ἐπισπασώμεθα τὸ ὕδωρ — οὐδὲ γὰρ ἐπὶ πάντων τῶν σιφώνων
<lb n="15"/> τοῦτο δυνατὸν ἔσται, ἐὰν μὴ πάνυ μικροὶ ὧσι—, ποιήσομεν οὕτως.</p>
<note type="footnote">ὑγρόν, ῥεύσει ὁ σίφων ὁμαλῶς, ἕως ἂν ἅπαν κενωθῇ τὸ ἐν αὐτῷ ὑγρόν ὅταν
δὲ βουλώμεθα διʼ αὐτοῦ ἑτέραν ῥύσιν γενέσθαι τῆς μὲν προειρημένης ταχυτέραν, ὁμαλὴν δὲ καθʼ
<lb n="20"/> αὐτήν, στρέψομεν τὸν κοχλίαν, ὥστε τὸ ΟΠ κανόνιον ταπεινότερον γενέσθαι· ἔσται
γὰρ ἡ ὑπεροχὴ τοῦ ἐκτὸς σκέλους τοῦ σίφωνος ταπεινοτέρα τῆς πρότερον. καὶ διὰ τοῦτο ἔσται ἡ
ῥύσις ὁμαλὴ μὲν καθʼ αὐτήν, τῆς δὲ πρότερον ταχυτέρα. ἐὰν δὲ ἔτι πάλιν ταχυτέραν βουλώμεθα
ποιῆσαι, <lb n="25"/> στρέψομεν πάλιν τὸν κοχλίαν, ὥστε καὶ ἔτι ταπεινότερον γενέσθαι τὸ ΟΠ
κανόνιον· ἐὰν δὲ βραδυτέραν βουλώμεθα, πάλιν στρέψομεν τὸν κοχλίαν εἰς τὰ ἐναντία μέρη, ὥστε
τὸ ΟΠ κανόνιον μετεωρότερον γενέσθαι· καὶ οὕτως βραδυτέρα ἔσται ἡ ῥύσις. ἵνα δὲ μὴ διὰ τοῦ
στόματος ἡμῶν ἐπισπώμεθα <lb n="30"/> τὸ ὕδωρ — οὐδὲ γὰρ ἐπὶ πάντων τῶν σιφώνων τοῦτο δυνατὸν
ἔσται, εἰ μὴ πάνυ στενώτατοι εἶεν —, ποιήσομεν οὕτως.</note>
</div>
<pb n="54"/>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="6">
<head>VI.</head>
<p>Ἔστω σμηρισμάτιόν τι, οὗ τὸ μὲν ἄρρεν προσκείσθω τῷ ἐκτὸς σκέλει τοῦ σίφωνος, ὥστε διʼ
αὐτοῦ ῥεῖν· καὶ ἔστω τὸ ΤΝ, τὸ δὲ θῆλυ τὸ ΥΦ πρότερον <note type="marginal">160</note>
προσκεκολλημένα ἀγγειδίῳ τινὶ τῷ ΥΨ χωροῦντι <lb n="5"/> ὀλίγῳ τινὶ πλέον οὗ χωρεῖ ὁ σίφων
ὕδατος· ἐχέτω δὲ καὶ πρὸς τῷ πυθμένι ἔκρυσιν τὴν Ω. ὅταν οὖν βουλώμεθα <add cause=" omitted"
>ἐπισπᾶσθαι</add> διὰ τοῦ σίφωνος τὸ ἐν τῷ ΑΒ ἀγγείῳ ὕδωρ, ἀπολαβόμενοι τοῦ ΧΨ ἀγγείου τὴν
ἔκρυσιν τῷ δακτύλῳ πληρώσομεν αὐτὸ ὕδατος. εἶτα προσθήσομεν <lb n="10"/> τὸ θῆλυ σμήρισμα τῷ
ἄρρενι καὶ ἀφήσομεν τὴν Ω ἔκρυσιν. κενουμένου δὲ τοῦ ἀγγείου, εἰς, τὸν κενούμενον τόπον
χωρήσει ὁ ἐν τῷ σίφωνι ἀήρ, ᾧ συνακολουθήσει τὸ ἐν τῷ ΑΒ ἀγγείῳ ὑγρόν, ὥστε πληρῶσαι τὸν
σίφωνα. μετὰ ταῦτα οὖν ἀφελόντες τὸ <lb n="15"/> ΧΨ ἀγγεῖον ἐῶμεν τὸν σίφωνα ῥεῖν.</p>
<note type="footnote">a 4—16 καὶ ἔστω . . . ῥεῖν ═ b 17—29: καὶ ἔστω τὸ ΥΗ, τὸ δὲ θῆλυ τὸ ΧΨ
πρότερον προσκεκολλημένα ἀγγειδίῳ τῷ ΩΑ χωροῦντι ὀλίγῳ τινὶ πλέον οὗ χωρεῖ ὁ σίφων ὕδατος·
ἐχέτω δὲ πρὸς τῷ πυθμένι ἔκρυσιν τὴν Α. <lb n="20"/> ὅταν οὖν βουλώμεθα ἐπισπᾶσθαι διὰ τοῦ
σίφωνος τὸ ἐν τῷ ΑΒ ἀγγείῳ ὕδωρ, ἀπολαβόμενοι τοῦ ΩΑ ἀγγείου τὴν. ἔκρυσιν τῷ δακτύλῳ
πληρώσομεν αὐτὸ ὕδατος. εἶτα προσθήσομεν αὐτὸ τὸ θῆλυ σμήρισμα καὶ ἔτι τῷ ἄρρενι καὶ ἀφήσομεν
τὴν ἔκρυσιν. κενουμένου δὲ τοῦ ΩΑ ἀγγείου, <lb n="25"/> εἰς τὸν κενούμενον τόπον χωρήσει ὁ ἐν
τῷ σίφωνι ἀήρ, ᾧ συνακολουθήσει τὸ ἐν τῷ ΑΒ ἀγγείῳ ὑγρόν, ὥστε πληρῶσαι τὸν σίφωνα. καὶ μετὰ
ταῦτα ἀφελόντες τὸ ΩΑ ἀγγεῖον ἐάσομεν τὸν σίφωνα ῥεῖν.</note>
<note type="footnote">1 hinc capita non iam numerat T. hoc caput non distinguit A 8 ἐπισπᾶσθαι
inserui cf. lin. 21 10—11 εἶτα . . . ἄρρενι non consentiunt cum lin. 5 (προσκεκολλημένα). v.
prolegomena ad fig. 7</note>
<pb n="56"/>
<p>Δεῖ δὲ ὀρθὸν τὸν σίφωνα καταβαίνειν, εἰ μέλλοι τὸ δέον ποιεῖν· τοῦτο δὲ ἔσται, ἐὰν πρὸς τῷ
χείλει τοῦ ΑΒ ἀγγείου δύο ὀρθοὺς κανόνας πήξαντες τὸ ἐντὸς σκέλος τοῦ σίφωνος μεταξὺ τούτων
τάξωμεν ψαῦον ἑκατέρου αὐτῶν τῶν κανονίων καὶ ἐν τῷ ἐντὸς <lb n="5"/> σκέλει τοῦ σίφωνος
τυλίον ἐξ ἑκατέρου μέρους συμφυὲς ποιήσωμεν ψαῦον ἐντὸς τῶν κανονίων· οὕτως γὰρ οὔτε ἐπὶ τὰ
πλάγια οὔτε ἐπὶ τὸ ἔμπροσθεν ὁ σίφων ἔγκλισιν σχήσει· ὀρθῶς δὲ ἀκριβῶς καταβήσεται
προστριβόντων τῶν τυλίων τοὺς κανόνας.</p>
<lb n="10"/>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="7">
<head>VII.</head>
<p>Τῶν δὲ εἰς ἐνέργειαν κατασκευαζομένων νῦν ἀρξώμεθα κατασκευὰς ποιεῖσθαι ἀπὸ τῶν μικροτέρων
ἀρξάμενοι στοιχείου χάριν.</p>
<p>Ἔστι γάρ τι κατασκευασμάτιον πρὸς τὸ οἰνοχοεῖν <lb n="15"/> χρήσιμον· κατασκευάζεται γὰρ
σφαιρίον κοῖλον χάλκεον, <note type="marginal">161</note> οἷόν ἐστι τὸ ΑΒ, ἐκ μὲν τοῦ κάτω
μέρους τετρυπημένον λεπτοῖς τρυπηματίοις συνεχέσι καθάπερ ἠθμός, ἐκ δὲ τοῦ ἄνω μέρους σωλῆνα
ἔχον τὸν Γ∠ συντετρημένον αὐτῷ καὶ συνεστεγνωμένον καὶ ἔχοντα τὸ ἄνω <lb n="20"/>
στόμιον ἀνεῳγός. ὅταν οὖν βούληταί τις οἰνοχοεῖν, κατασχὼν | τῇ μιᾷ χειρὶ τὸν Γ∠ σωλῆνα
παρὰ τὸ Γ στόμιον καθίησι τὸ σφαιρίον εἰς τὸν οἶνον, ἄχρις ἂν <note type="footnote">7 f 〈καὶ〉
ψαῦον 12 ἀρξώμεθα ABG: ἀρξόμεθα CPT</note>
<note type="footnote">18 ἠθμός M: ἱθμός a ut infra p 58, 2 19 τὸν b M Vind 120 τὸ a</note>
<note type="footnote">2 ποιεῖν a: γίνεσθαι b 4 τούτων om. bL 5 αὐτῶν om. bL 6—7 ποιήσωμεν
(-σομ- B) συμφυὲς b 8 τὸ aP: τὰ BC 9 ὀρθῶς aCP: ὀρθὸς B, rectus L 15—16 ἔστι . . . χρήσιμον
om. bL 16 κοῖλον om. P χάλκεον aP:</note>
<pb n="58"/> ὅλον κρυφθῇ τὸ σφαιρίον· καὶ ὁ μὲν οἶνος διὰ τοῦ ἠθμοῦ εἰσέρχεται, ὁ δʼ ἐντὸς
ἀὴρ ἐκκρούεται καὶ ἐκχωρεῖ διὰ τοῦ Γ∠ σωλῆνος. ὅταν οὖν τῷ μεγάλῳ δακτύλῳ τις πιέσας τὸ
Γ στόμιον τοῦ σωλῆνος ἐξάρῃ τὸ σφαιρίον ἐκ τοῦ οἴνου, οὐ μὴ ῥυήσεται ὁ ἐν τῷ <lb n="5"/>
σφαιρίῳ οἶνος διὰ τὸ μὴ δύνασθαι εἰς τὸν <add cause=" omitted">τοῦ</add> κενοῦ τόπον ἀέρα
παρεισκριθῆναι· ἡ γὰρ εἴσκρισις διὰ τοῦ Γ στομίου ὑπάρχει, ἥτις ἐπιπέφρακται τῷ δακτύλῳ. ὅταν
οὖν βουλώμεθα προέσθαι τὸν οἶνον, ἀνίεμεν τὸν δάκτυλον, ὁ δὲ ἀὴρ ἐμπίπτων πληροῖ τὸν
κενούμενον <lb n="10"/> τόπον· ἐὰν δὲ πάλιν πιέσωμεν τῷ δακτύλῳ τὴν Γ ἀναπνοήν, οὐκ
ἐκρυήσεται, ἄχρι ἂν πάλιν ἀνέσωμεν τῷ δακτύλῳ τὴν Γ ἀναπνοήν. ἔξεστι δὲ καὶ εἰς θερμὸν ὕδωρ ἢ
ψυχρὸν βάπτοντα πάλιν συνέχειν, εἶτα προΐεσθαι, ὅσον ἐὰν προαιρώμεθα, ἄχρις ἂν πᾶν τὸ <lb
n="15"/> ἐν τῷ σφαιρίῳ κενωθῇ· κἂν ἐπικαμπὲς δὲ γένηται τὸ <note type="footnote">a 58, 1—60,
3 καὶ ὁ μὲν οἶνος . . . καταλαμβάνεσθαι τὸ στόμιον ═ b 58, 18—60, 22: καὶ ὁ μὲν οἶνος διὰ
τῶν τρυπημάτων εἰσελεύσεται, ὁ δʼ ἐντὸς ἀὴρ ἐκκρουσθήσεται καὶ ἐκχωρήσει διὰ τοῦ Γ∠
σωλῆνος. ὅταν δὲ τῷ μεγάλῳ <lb n="20"/> δακτύλῳ πιέσας τις τὸ Γ στόμιον ἐξάρῃ τὸ σφαιρίον ἐκ
τοῦ οἴνου, οὐ ῥυήσεται ὁ ἐν τῷ σφαιρίῳ οἶνος διὰ τὸ μὴ δύνασθαι εἰς τὸν τοῦ κενοῦ τόπον ἀέρα
παρεισκριθῆναι· ἡ γὰρ εἴσκρισις διὰ τοῦ Γ στομίου ὑπάρχει, ἥτις ἐπιπέφρακται τῷ δακτύλῳ.
ὅταν δὲ βουληθῇ προέσθαι τὸν οἶνον, ἀνίησι <lb n="25"/> τὸν δάκτυλον ἐκ τοῦ Γ στομίου, καὶ ὁ
ἀὴρ ἐμπίπτων πληροῖ τὸν κενούμενον τόπον· ὁ γὰρ οἶνος ἐκρεῖ διὰ τῶν τρυπημάτων, καὶ πάλιν
ἐὰν πιέσῃ τῷ δακτύλῳ τὴν Γ ἀναπνοήν, σταθήσεται ἡ ῥύσις τοῦ οἴνου· ἀπολυθείσης δʼ αὖθις τῆς
ἀναπνοῆς ἐκρυήσεται, ἄχρις ἂν πιέσῃ τῷ δακτύλῳ τὴν <lb n="30"/> Γ ἀναπνοήν. ἔξεστι δὲ καὶ
εἰς θερμὸν ὕδωρ ἢ ψυχρὸν βάπτοντα συνέχειν τε καὶ πάλιν προΐεσθαι, ὅσον ἂν προαιροῖτό τις,
ἄχρις ἂν πᾶν τὸ ἐν τῷ σφαιρίῳ ὑγρὸν κενωθῇ.</note>
<pb n="60"/> ἄκρον τοῦ Γ∠ σωλῆνος τὸ πρὸς τῷ Γ, οὐδὲν διοίσει· εὔχρηστον γὰρ μᾶλλον
γίνεται πρὸς τὸ εὐκόπως τῷ δακτύλῳ καταλαμβάνεσθαι τὸ στόμιον.</p>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="8">
<head>VIII.</head>
<p>Τῷ δὲ αὐτῷ τρόπῳ ἐκ τοῦ αὐτοῦ σφαιρίου καὶ <lb n="5"/> ψυχρὸν καὶ θερμὸν προέσθαι δυνατόν
ἐστιν, ὅσον προαιρούμεθα.</p>
<p>Κατασκευάζεται γὰρ ὁμοίως σφαιρίον τὸ ΑΒ διάφραγμα ἔχον μέσον ὀρθὸν τὸ Γ∠ καὶ ἄνωθεν
ὁμοίως σωλῆνα τὸν ΕΖ συντετρημένον καὶ συνεστεγνωμένον <lb n="10"/> τῷ σφαιρίῳ καὶ ἔχοντα
μέσον διάφραγμα τὸ ΓΗ συνεχὲς τῷ Γ∠ διαφράγματι· ἄνωθεν δὲ ἀνακαμπὰς ἐχέτω τὰς Θ, Κ
φερούσας εἰς ἑκάτερον μέρος τῶν ἐν τῷ ΕΖ χωρῶν. ἐφʼ ἑκάτερα δὲ τοῦ Γ∠ διαφράγματος
εἰλήφθω εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ σφαιρίου τοῦ ΑΒ <lb n="15"/> πρὸς τῷ ∠ τρυπήματα ὅμοια
τῶν ἐν τοῖς τρουλλίοις τοῖς μαγειρικοῖς γινομένων, ἠθμοειδῆ. ὅταν οὖν βουλώμεθα θερμὸν
ἀρύσασθαι, καταλαβόμενοι τοῖς δυσὶ <note type="footnote">κἂν ἐπικαμπὲς δὲ γένηται τὸ ἄκρον
τοῦ Γ∠ σωλῆνος, ὡς ἐνταῦθα ἔχει ἡ καταγραφή, οὐδὲν διοίσει· μᾶλλον δὲ καὶ <lb n="20"/>
εὐχρηστότερον ἔσται πρὸς τὸ εὐχερῶς τῷ δακτύλῳ καταλαμβάνεσθαι τὸ στόμιον.</note>
<note type="footnote">a 60, 14—64, 12 ἐφʼ ἑκάτερα δὲ . . . ἀμφότερα ῥεῖν ═ b 60, 24—64, 29:
ἐφʼ ἑκάτερον δὲ τοῦ Γ∠ διαφράγματος ἔστωσαν εἰς τὸ κάτω μέρος τοῦ σφαιρίου τοῦ ΑΒ <lb
n="25"/> πρὸς τῷ ∠ τρυπήματα μικρά, οἷα κοσκίνου. ὅταν οὖν βουλώμεθα θερμὸν
ἀρύσασθαι, καταλαβόμενοι τῷ ἑνὶ τῶν</note>
<note type="footnote">6 προέσθαι b: πρέσθαι a ὅσον T: ex ὅσω corr. A: ὅσω G 11 σφαιρίῳ b:
σφαιρίον a 16 τῷ scripsi: τὸ a. cf. lin. 26 ad ὅμοια τῶν κτἑ cf. Heron Gheirobal. p. 129, 6
11 Wesch</note>
<pb n="62"/> δακτύλοις τὰ Θ, Κ στόμια καθίεμεν τὸ σφαιρίον εἰς τὸ θερμὸν καὶ ἀνίεμεν μίαν τῶν
ἀναπνοῶν τὴν Θ, ὅπως ὁ μὲν ἐν τῷ ΒΓ∠ ἡμισφαιρίῳ ἀὴρ ἐκκρουσθῇ διὰ τῆς Θ ἀναπνοῆς, τὸ δὲ
θερμὸν ἀπὸ τοῦ ἠθμοῦ πληρώσῃ τὸ ΒΓ∠ ἡμισφαίριον. πάλιν οὖν καταλαβόμενοι <lb n="5"/>
τὴν Θ ἀναπνοὴν ἐξαιροῦμεν ἐκ τοῦ θερμοῦ τὸ σφαιρίον, ὃ δὴ στέξει διὰ τὸ μὴ ἔχειν τὸν ἀέρα
παρείσδυσιν. <note type="marginal">162</note> καθέντες | οὖν ὁμοίως εἰς τὸ ψυχρὸν ἀνίεμεν τὴν
Κ ἀναπνοὴν καὶ πάλιν πληρωθέντος τοῦ ΑΓ∠ ἡμισφαιρίου καταλαβόμενοι τὴν Κ ἀναπνοὴν <lb
n="10"/> ἐξαιροῦμεν τὸ σφαιρίον πλῆρες ὄν θερμοῦ καὶ ψυχροῦ ὕδατος. ὅταν οὖν βουλώμεθα
ὁπότερον αὐτῶν προέσθαι, ἀνίεμεν τὴν κατʼ ἐκεῖνο ἀναπνοήν. καὶ ὅταν μὴ βουλώμεθα ῥέειν, πάλιν
ὁμοίως καταλαμβανόμεθα. καὶ τοῦτο ποιήσομεν, ἄχρις ἂν πᾶν κενωθῇ. ἔξεστι δὲ <lb n="15"/>
<note type="footnote">δακτύλων τὸ Θ στόμιον καθήσομεν τὸ σφαιρίον εἰς τὸ θερμόν· καὶ
εἰσελεύσεται τὸ θερμὸν ἐν τῇ ὑπὸ τὸ Κ στόμιον χώρᾳ τοῦ σφαιρίου διὰ τῶν ἐν αὐτῇ τρυπημάτων,
ἧστινος πληρωθείσης θερμοῦ διὰ τὸ ἐκχωρεῖν τὸν ἐν αὐτῇ ἀέρα διὰ τοῦ Κ στομίου — ἐν γὰρ τῇ
ἑτέρᾳ χώρᾳ τῇ ὑπὸ <lb n="20"/> τὸ Θ στόμιον τὸ θερμὸν οὐκ εἰσελεύσεται διὰ τὸ τὴν Θ ἀναπνοὴν
πεφραγμένην εἶναι — ὅταν ἄρα πιέσωμεν τὴν Κ ἀναπνοὴν τῷ ἑτέρῳ δακτύλῳ, τὴν δὲ Θ ἀνέντες
ἐμβάλωμεν τὸ σφαιρίον εἰς ψυχρόν, εἰσελεύσεται τὸ ψυχρὸν εἰς τὴν ὑπὸ τὸ Θ χώραν διὰ τῶν ἐν
αὐτῷ τρυπημάτων· τὸ δὲ <lb n="25"/> θερμὸν οὐ στάξει διὰ τὸ πεφραγμένην εἶναι τὴν Κ
ἀναπνοήν. οὕτως οὖν πληρωθεισῶν καὶ ἀμφοτέρων τῶν χωρῶν, ὁποίαν ἂν βουλώμεθα ῥεύσειν,
ἀνήσομεν τὴν κατʼ ἐκεῖνο τὸ μέρος ἀναπνοήν, καὶ ῥεύσει διὰ τῶν τρυπημάτων, τοῦ ἀέρος
εἰσκρινομένου διὰ τῆς ἀνοιγείσης ἀναπνοῆς. καὶ <lb n="30"/> τοῦτο ποιήσομεν, ἄχρις ἂν
ἑκάτερον ἀνὰ μέρος κενωθῇ.</note>
<note type="footnote">4 ἡθμοῦ M: ἱθμοῦ a ut solent similiter p. 64,11 66,14 688 10
καταλαβόμενοι M,: καταλαβόμενον a</note>
<pb n="64"/> τῷ αὐτῷ τρόπῳ ἐκ τοῦ αὐτοῦ <add cause=" omitted">σφαιρίου</add> καὶ οἶνον καὶ
θερμὸν καὶ ψυχρὸν καὶ ἄλλο τι, ὃ ἐὰν προαιρώμεθα, ἀναλαμβάνειν τε καὶ προΐεσθαι, ὁπόσον ἂν
καὶ ὅταν προαιρώμεθα, πλειόνων γινομένων τῶν διαφραγμάτων καὶ τῶν ὀπῶν, διʼ ὧν εἰς ἑκάστην
χώραν ὁ ἀὴρ <lb n="5"/> παρεμπίπτει καὶ πάλιν ἐξελαύνεται. δύναται δὲ ἀντὶ τῶν ἐπικεκαμμένων
στομίων τρυπήματα εἶναι περί <del>τε</del> τὸ τεῦχος τοῦ σωλῆνος παρὰ τὸ ἄνω μέρος φέροντα
εἰς τὰς χώρας, ἃ δὴ καταλαμβανόμεθα τοῖς δακτύλοις, ὅταν στεγνοῦν βουλώμεθα. ἕνεκα δὲ τοῦ μὴ
φαίνεσθαι τὰ <lb n="10"/> ἡθμία περιληψόμεθα ἀμφότερα ἐνὶ κρουνισματίῳ, ὥστε οὕτως δοκεῖν ἀπὸ
τοῦ αὐτοῦ κρουνοῦ ἀμφότερα ῥεῖν.</p>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="9">
<head>IX.</head>
<p>Κατασκευάζεται δὲ καὶ προχύτης πλέον καὶ ἔλαττον ὑγρὸν δεχόμενος καὶ προϊέμενος ὁτὲ μὲν
πλέον, ὁτὲ <lb n="15"/>
<note type="footnote">ἔξεστι δὲ τῷ αὐτῷ τρόπῳ ἐκ τοῦ αὐτοῦ σφαιρίου σὺν τῷ θερμῷ καὶ ψυχρῷ
καὶ οἶνον ἢ καὶ ἄλλο τι ὑγρόν, ὃ ἂν. προαιρώμεθα, ἀναλαμβάνειν τε καὶ προΐεσθαι, ὁπόσον ἂν
καὶ ὁπόταν προαιρώμεθα, πλειόνων γινομένων τῶν διαφραγμάτων καὶ τῶν ὀπῶν, διʼ ὧν εἰς ἑκάστην
χώραν ὁ ἀὴρ <lb n="20"/> παρεμπίπτει τε καὶ πάλιν ἐκχωρεῖ. δύναται δὲ ἀντὶ τῶν ἐπικεκαμμένων
στομίων ὀρθὰ μὲν εἶναι, ὡς ἔχει ἐπὶ τῆς δευτέρας καταγραφῆς, τρυπήματα δὲ εἶναι ἄνω περὶ τὸ
τεῦχος τοῦ σωλῆνος παρὰ τὸ ἄνω μέρος φέροντα εἰς τὰς χώρας, ἃ δὴ καταλαμβανόμεθα τοῖς
δακτύλοις, ὅταν μὴ ῥεῖν τὸ εἰς <lb n="25"/> ἐκείνην τὴν χώραν ὑγρὸν βουλώμεθα. ἕνεκα δὲ τοῦ
μὴ φαίνεσθαι τὰ τρυπήματα περιληψόμεθα ταῦτα ἑνὶ κρουνισματίῳ, ὥστε οὕτως δοκεῖν ἀπὸ τοῦ
αὐτοῦ κρουνοῦ καὶ ἀμφότερα ῥεῖν.</note>
<note type="footnote">1 〈σφαιρίου〉 inserui. cf. lin. 16 4 ὅταν scripsi: ὅτε (ὅσε? A) ἂν a
γενομένων T 7 [τε] seclusi. cf. lin. 23</note>
<note type="footnote">11 ἠθμία M2: ἱθμία a κρουνισματίῳ ex κρουνίσματι corr. A</note>
<pb n="66"/> δὲ ἔλασσον, ὥστε καὶ ἐγχεομένου εἰς αὐτὸν οἴνου τε καὶ ὕδατος ὁτὲ μὲν καθαρὸν τὸ
ὕδωρ προΐεσθαι, ὁτὲ <lb n="5"/> δὲ οἶνον ἄκρατον, ὁτὲ δὲ κρᾶμα· ἔστι δὲ ἡ κατασκευὴ
τοιαύτη.</p>
<p>Ἔστω προχύτης ὁ ΑΒ διάφραγμα ἔχων <lb n="10"/> μέσον τὸΓ∠, ἐν δὲ τῷ διαφράγματι παρὰ
τὸ κύτος τοῦ ἀγγείου <note type="marginal">163</note> τρυ|πημάτια ἐν ἠθμῷ περιφερῆ τὰ Ε· ἐκ
δὲ <lb n="15"/> τοῦ κατὰ διάμετρον τόπου ἐν τῷ διαφράγματι τρυπημάτιονἔστω <figure>
<graphic url="http://heml.mta.ca/lace/sidebysideview2/12877098"/>
</figure> στρογγύλον τὸ Ζ, διʼ οὗ σωλὴν διώσθω ὁ ΖΗΘ συνεστεγνωμένος μὲν τῷ διαφράγματι,
ἀπέχων δὲ <lb n="20"/> ἀπὸ τοῦ πυθμένος τοῦ προχύτου βραχὺ κατὰ τὸ Η· <note type="footnote">a
66, 9—7Ο, 6 Ἔστω προχύτης . . . ὕδωρ ═ b 66, 23 — 7Ο, 24: Ἔστω προχύτης ὁ ΑΒ διάφραγμα ἔχων
μέσον τὸ Γ∠, ἐν δὲ τῷ διαφράγματι παρὰ τὸ κύτος τοῦ ἀγγείου τρυπήματα περιφερῆ τὰ Ε·
ἐν δὲ τῷ διαφράγματι τούτῳ <lb n="25"/> ἔστω καὶ ἕτερον τρύπημα πρὸς τῷ πέρατι τὸ Ζ, διʼ οὗ
σωλὴν διώσθω ὁ ΗΖΘ συνεστεγνωμένος μὲν τῷ διαφράγματι, ἀπέχων δὲ ἀπὸ τοῦ πυθμένος βραχὺ κατὰ
τὸ Η· τὸ</note>
<note type="footnote">14 ἐν ἠθμῷ interpolata putat Dielsius: f. 〈καθάπερ〉 ἐν ἠθμῷ cf. p. 56,
18. 68,8 15 περιφερῆ Vind. 120: περιφερῆς a: (foramina) rotunda L: v proleg. adnot. ad fig.
10 〈κατὰ〉 τὰ Ε</note>
<pb n="68"/> τὸ δὲ ἕτερον αὐτοῦ στόμιον τὸ Θ συντετρήσθω τῷ τεύχει τοῦ προχύτου ὑπὸ τὸ ὠτίον,
ᾧ συνεστεγνώσθω τὸ ὠτίον κοῖλον ὑπάρχον καὶ ἔχον τρύπημα ἐκ τοῦ ἐκτὸς μέρους τοῦ ὠτίου τὸ Κ,
ὃ καταληψόμεθα τῷ δακτύλῳ, ὅταν δέῃ. ἐὰν οὖν καταλαβόμενοι τὸ διαύγιον, <lb n="5"/> ὡς
εἴρηται, ἐγχέωμεν εἰς τὸν προχύτην, τὸ ἐγχεόμενον εἰς τὴν ὑπὲρ τὸ διάφραγμα χώραν μενεῖ διὰ
τὸ μὴ δύνασθαι διὰ τοῦ ἠθμοῦ εἰς τὴν ὑποκάτω χώραν ἐνεχθῆναι· οὐ δύναται δὲ διὰ τὸ μὴ ἄλλην
ἔχειν διέξοδον ἢ τὴν διὰ τοῦ Κ διαυγίου. ὅταν οὖν ἀνέσωμεν <lb n="10"/> τὸ διαύγιον, τότε
χωρήσει τὸ ὑγρὸν εἰς τὴν ὑποκειμένην χώραν, καὶ τότε πλέον δέξεται ὁ προχύτης. ἐὰν οὖν
προεγχέαντες τὸν οἶνον, ὥστε πληρωθῆναι τὴν ΓΒ∠ χώραν, καταλαβώμεθα τὸ διαύγιον καὶ
ἐπιχέωμεν ὕδωρ, οὐ μὴ μιγῇ, ἀλλʼ ὅταν μὲν καταστρέψωμεν <lb n="15"/> τὸν προχύτην, καθαρὸν
προήσεται τὸ ὕδωρ· ὅταν δὲ ἀνέσωμεν τὸ διαύγιον ἔτι τοῦ ὕδατος ῥέοντος, <note type="footnote"
>δὲ ἕτερον αὐτοῦ στόμιον τὸ Θ συντετρήσθω τῷ τεύχει τοῦ προχύτου ὑπὸ τὸ ὠτίον, ᾧ
συνεστεγνώσθω καὶ τὸ ὠτίον εἰς σωλῆνα κατεσκευασμένον καὶ ἔχον τρύπημα κατὰ τὸ ἐκτὸς <lb
n="20"/> μέρος, τὸ Κ, ὃ καταληψόμεθα τῷ δακτύλῳ, ὅταν δέῃ. ἐὰν οὖν καταλαβόμενοι τὸ
διαύγιον τὸ Κ ἐγχέωμεν εἰς τὸν προχύτην, τὸ ἐγχεόμενον εἰς τὸν ὑπὲρ τὸ διάφραγμα τόπον μενεῖ
διὰ τὸ μὴ δύνασθαι διὰ τῶν τρυπημάτων εἰς τὴν κάτω χώραν ἐνεχθῆναι· οὐ δύναται δὲ διὰ τὸ μὴ
ἔχειν <lb n="25"/> ἄλλην διέξοδον ἢ διὰ τοῦ Κ διαυγίου. ὅταν δὲ ἀνῶμεν τὸ διαύγιον, τότε
χωρήσει τὸ ὑγρὸν εἰς τὴν κάτω χώραν, καὶ πλέον δέξεται ὁ προχύτης. ἐὰν δὲ προεγχέαντες τὸν
οἶνον, ὥστε πληρωθῆναι τὴν ΓΒ∠ χώραν, καταλαβώμεθα τὸ διαύγιον καὶ ἐπιχέωμεν ὕδωρ,
μενεῖ εἰς τὴν ἄνω χώραν ἄμικτον <lb n="30"/> τῷ οἴνῳ· εἰ γὰρ καταστρέψομεν τὸν προχύτην,
καθαρὸν προήσεται τὸ ὕδωρ· εἰ δὲ ἀνήσομεν καὶ τὸ διαύγιον ἔτι τοῦ ὕδατος ἐκχεομένου,
ἐπιρρεύσει καὶ ὁ οἶνος, καὶ γενήσεται</note>
<pb n="70"/> ἐπιρρεύσει καὶ ὁ οἶνος διὰ τὸ εἰς τὸν κενούμενον τόπον ἀέρα ἀντικαταλλάσσεσθαι
διὰ τοῦ διαυγίου, εἶτα καθαρὸς ὁ οἶνος ῥυήσεται. ἔξεστι δὲ καὶ προεγχέαντα <note
type="marginal">164</note> ὕδωρ καὶ προκαταλαβόντα τὸ διαύγιον | οἶνον ἐπιχέειν, ὥστε τοῖς
μὲν καθαρὸν προέσθαι οἶνον, οἷς δὲ κρᾶμα, <lb n="5"/> οἷς δὲ καὶ βουλόμεθα ἐμπαίζειν,
ὕδωρ.</p>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="10">
<head>X.</head>
<p>Κατασκευάζεται δὲ καὶ σφαῖρα κοίλη ἢ ἕτερον ἀγγεῖον, εἰς ὅ ἐγχυθὲν ὑγρὸν ἀναπιέζεται εἰς τὸ
ὕψος αὐτόματον καὶ μετὰ βίας πολλῆς, ὥστε πᾶν κενωθῆναι, <lb n="10"/> καίτοι τῆς φορᾶς αὐτῷ
γιγνομένης παρὰ φύσιν εἰς τὸ ἄνω μέρος· ἔστι δὲ ἡ κατασκευὴ τοιαύτη.</p>
<p>Ἔστω σφαῖρα χωροῦσα ὡς κοτύλας ἔξ, τὸ τεῦχος ἔχουσα τοῦ ἐλάσματος στερεόν, ὥστε ὑπομένειν
τὴν μέλλουσαν τοῦ ἀέρος πίλησιν γενέσθαι· ἔστω δὲ αὕτη <lb n="15"/> ἡ ΑΒ κειμένη ἐπί τινος
ὑποσπειρίου τοῦ Γ· τρυπηθείσης δὲ αὐτῆς κατὰ τὸ ἄνω μέρος σωλὴν διώσθω ὁ ∠Ε ἀπέχων ἀπὸ
τοῦ κατὰ διάμετρον τόπου τοῦ τρυπήματος <note type="footnote">κρᾶμα διὰ τὸ εἰς τὸν κενούμενον
τόπον ἀέρα εἰσκρίνεσθαι διὰ τοῦ διαυγίου· μετὰ δὲ τὸ ἐκχυθῆναι τὸ ὕδωρ ἄκρατος <lb n="20"/>
ὁ οἶνος ῥυήσεται. ἔξεστι δὲ καὶ προεγχέαντα τὸ ὕδωρ, εἶτα καταλαβόντα τὸ διαύγιον οἶνον
ἐπιχέειν, ὥστε τοῖς μὲν καθαρὸν προέσθαι οἶνον, οἷς δὲ κρᾶμα, οἷς δὲ βουλόμεθα ἐμπαῖξαι,
ὕδωρ.</note>
<note type="footnote">a 7Ο, 13—72, 14 Ἔστω σφαῖρα . . . διέξοδον ═ b 70, 25 26—72, 27: Ἔστω
σφαῖρα χωροῦσα ὡς κοτύλας ς΄, ἔχουσα δὲ τὸ τεῦχος τοῦ ἐλάσματος στερεόν, ὥστε ἀντέχειν πρὸς
τὴν μέλλουσαν γίνεσθαι πίλησιν τοῦ ἀέρος· καὶ ἔστω ἡ ΑΒ κειμένη ἐπί τινος ὑποσπειρίου τοῦ Γ·
τρυπηθείσης δὲ αὐτῆς κατὰ τὸ ἄνω μέρος σωλὴν διώσθω ὁ ∠Ε ἀπέχων ἀπὸ τοῦ 30 πυθμένος,
ὅσον ὕδατι διάρρυσιν εἶναι, ὑπερέχων δὲ εἰς τὸ</note>
<pb n="72"/> πήματος ὅσον ὕδατος διάρρυσιν, ὑπερέχων δὲ εἰς τὸ ἄνω μέρος τῆς σφαίρας βραχὺ
καὶ συνεστεγνωμένος κατὰ τὸ τρύπημα τῷ τεύχει τῆς σφαίρας. σχιζέσθω δὲ τὸ ἄνω στόμιον αὐτοῦ
εἰς δύο σωλῆνας τοὺς ∠Η, ∠Ζ, οἷς ἐπικολλάσθωσαν ἕτεροι σωλῆνες δύο πλάγιοι οἷ <lb
n="5"/> ΗΘΚΛ, ΖΜΝΞ συντετρημένοι τοῖς ∠Η, ∠Ζ· ἕτερος δὲ ὁ ΠΟ συνεσμηρίσθω τοῖς
ΗΘΚΛ, ΖΜΝΞ τετρυπημένος καὶ οὗτος κατὰ τὰ ἐν τοῖς ΗΘΚΛ, ΖΜΝΞ τρυπήματα καὶ ἔχων σωληνάριον
προκείμενον ὄρθιον τὸ ΡΣ συντετρημένον αὐτῷ καὶ εἰς μικρὸν συνηγμένον <lb n="10"/> στόμιον
κατὰ τὸ Σ. ἐὰν οὖν ἐπιλαβόμενοι τοῦ ΣΡ σωλῆνος ἐπιστρέφωμεν τὸν ΠΟ σωλῆνα, ἀποκλεισθήσεται τὰ
κατάλληλα κείμενα τρυπήματα, ὥστε τὸ μέλλον <note type="marginal">165</note> ἀναπιέζεσθαι
ὑγρὸν μηκέτι ἔχειν | διέξοδον. καθείσθω <note type="footnote">ἄνω μέρος τῆς σφαίρας βραχὺ καὶ
συνεστεγνωμένος κατὰ <lb n="15"/> τὸ τρύπημα τῷ τεύχει τῆς σφαίρας. σχιζέσθω δὲ τὸ ἄνω
στόμιον αὐτοῦ εἰς δύο σωλῆνας τοὺς ∠Η, ∠Ζ, οἷς ἐπικολλάσθωσαν ἕτεροι σωλῆνες δύο
ὄρθιοι μέχρι τινός, εἶτα ἐπικαμπτόμενοι πρὸς ἀλλήλους, ὅ τε ΗΘΚΛ, καὶ ὁ ΖΜΝΞ συντετρημένοι
τοῖς ∠Η, ∠Ζ, ἕτερος δὲ ὁ ΠΟ συνεσμηρισμένος <lb n="20"/> τοῖς ΗΘΚΛ, ΖΜΝΞ,
τετρυπημένος καὶ οὗτος ἐκ πλαγίου κατὰ τὰς ἐν τοῖς ΗΘΚΛ, ΖΜΝΞ ἀποπερατώσεις καὶ ἔχων
σωληνάριον προσκείμενον κατὰ τὸ μέσον ὄρθιον τὸ ΡΣ συντετρημένον αὐτῷ καὶ εἰς μικρὸν
συνηγμένον στόμιον κατὰ τὸ Σ. ἐὰν οὖν ἐπιλαβόμενοι τοῦ ΣΡ σωλῆνος ἐπιστρέψωμεν <lb n="25"/>
τὸν ΠΟ σωλῆνα, παραλλάξουσι τὰ κατάλληλα κείμενα τρήματα, ὥστε τὸ μέλλον ἀναπιέζεσθαι ὑγρὸν
μὴ ἔχειν διέξοδον.</note>
<note type="footnote">4 τοὺς Vind. 120: τοῦ a 5 οἱ Vossian. 19: ἡ a 8 τὰ Vind. 120: τὸ a 9
τρυπήματα Vind. 120: τρυπήματι a. cf. infra p. 74, 12—13 προκείμενον GT: κείμενον A 11 ρσ
Par. 2512</note>
<note type="footnote">14 καθείσθω Mb: καθήσθω a</note>
<note type="footnote">15 συνεστεγνωμένον C: συνεστεγνωσμένον P 17. 18 δύω B: β C 20—21 f.
συνεσμηρίσθω 23 προσκείμενον BC:</note>
<pb n="74"/> δὲ καὶ ἕτερος σωλὴν ἐν τῇ σφαίρᾳ ὁ ΤΥΦ διά τινος τρυπήματος ἐπιπεφραγμένος τὸ
κάτω στόμιον τὸ Φ, ἐκ δὲ τῶν πλαγίων τρύπημα ἔχων στρογγύλον τὸ Χ παρὰ τὸν πυθμένα, ᾧ
προσκείσθω κλειδίον τὸ καλούμενον παρὰ Ῥωμαίοις ἀσσάριον, οὗ τὴν κατασκευὴν <lb n="5"/> ἑξῆς
ἐροῦμεν· ἕτερος δὲ σωλὴν ὁ ΨΩ καθείσθω συνεσμηρισμένος τῷ ΥΦΤ ἐὰν οὖν ἀνασπάσαντες τὸν ΨΩ
σωλῆνα ἐγχέωμεν εἰς τὸν ΤΥΦ σωλῆνα ὑγρόν, εἰσελεύσεται εἰς τὸ τεῦχος τῆς σφαίρας διὰ τοῦ X
τρυπήματος ἀνοιγομένου τοῦ κλειδίου εἰς τὸ ἔσω μέρος, <lb n="10"/> τοῦ ἀέρος ἐκχωροῦντος διὰ
τῶν ἐν τῷ ΟΠ σωλῆνι εἰρημένων τρυπημάτων καὶ κειμένων κατὰ τὰ ἐν τοῖς ΗΘΚΛ, ΖΜΝΞ σωλῆσι
τρυπήματα. ὅταν οὖν διʼ ἡμίσους γένηται ἡ σφαῖρα τοῦ ὑγροῦ, ἐγκλίνωμεν τὸ ΣΡ σωληνίδιον, ὥστε
παραλλάξαι τὰ κατάλληλα κείμενα <lb n="15"/> τρυπήματα· εἶτα καθιέντες τὸν ΨΩ σωλῆνα
ἐκθλίβωμεν διʼ αὐτοῦ τὸν ἐν τῷ ΤΥΦ σωλῆνι ἐναπειλημμένον ἀέρα τε καὶ ὑγρόν, ὃς δὴ χωρήσει εἰς
τὸ τεῦχος τῆς σφαίρας διὰ τοῦ κλειδίου μετὰ βίας διὰ τὸ τὴν σφαῖραν πλήρη εἶναι ἀέρος τε καὶ
ὑγροῦ. <lb n="20"/> γίνεται οὖν ἡ εἴσκρισις κατὰ πίλησιν τοῦ ἀέρος συνερχομένου εἰς τὰ
παρεμπεπλεγμένα μεταξὺ αὐτοῦ κενά· <note type="footnote">a 74, 13—76, 15 ὅταν οὖν . . .
ἐκκρουσθῆναι ἀέρα ═ b 74, 24—76, 32: ὅταν οὖν διʼ ἡμίσους τῆς σφαίρας γένηται τὸ ὑγρόν,
ἐγκλινοῦμεν τὸ ΡΣ σωληνάριον, ὥστε παραλλάξαι <lb n="25"/> τὰ καταλλήλως κείμενα τρυπήματα,
καὶ καθιέντες τὸν ΨΩ σωλῆνα ἐκθλίψομεν διʼ αὐτοῦ τὸν ἐν τῷ ΤΥΦ σωλῆνι ἐναπειλημμένον ἀέρα τε
καὶ ὑγρόν, ὃς καὶ χωρήσει εἰς τὸ τεῦχος τῆς σφαίρας διὰ τοῦ κλειδίου μετὰ βίας διὰ τὸ τὴν
σφαῖραν πλήρη εἶναι ἀέρος τε καὶ ὑγροῦ. γίνεται οὖν ἡ <lb n="30"/> εἴσκρισις κατὰ πίλησιν
τοῦ ἀέρος συνερχομένου εἰς τὰ παρεμπεπλεγμένα μεταξὺ αὐτοῦ κενά· εἶτα πάλιν
ἀνασπάεἶτα</note>
<pb n="76"/> πάλιν ἀνασπάσαντες τὸν ΨΩ σωλῆνα, ὥστε πληρωθῆναι τὸν ΤΥΦ σωλῆνα ἀέρος, πάλιν
καθέντες τὸν ΨΩ σωλῆνα εἰσκρινοῦμεν ἐν τῇ σφαίρᾳ τὸν εἰρημένον ἀέρα. καὶ τοῦτο πλεονάκις
ποιοῦντες ἕξομεν ἐν τῇ σφαίρᾳ πολὺν πεπιλημένον ἀέρα· ὅτι γὰρ ὁ εἰσκρινόμενος <lb n="5"/> ἀὴρ
ἀνασπασθέντος τοῦ ἐμβολέως οὐ παρεξέρχεται, φανερὸν διὰ τὸ τὸ κλειδίον ὑπʼ αὐτοῦ ἔσωθεν
θλιβόμενον ἀποκεκλεῖσθαι. ἐὰν οὖν ἀναστρέψωμεν πάλιν τὸ ΡΣ σωληνίδιον, ὥστε ὀρθὸν γενέσθαι
καὶ τὰ τρυπήματα κατάλληλα κεῖσθαι, τότε ἀναπτυσθήσεται <lb n="10"/> τὸ ὑγρόν, τοῦ
πεπιλημένου ἀέρος χεομένου εἰς τὸν ἴδιον ὄγκον καὶ θλίβοντος τὸ ὑγρὸν τὸ ὑποκείμενον. ἐὰν οὖν
πλείων ᾖ ὁ πεπιλημένος ἀήρ, πᾶν ἐξελάσει τὸ ὑγρόν, ὥστε καὶ τὸν ὑπερπλεονάζοντα σὺν τῷ ὑγρῷ
ἐκκρουσθῆναι ἀέρα.</p>
<lb n="15"/>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="11">
<head>XI.</head>
<p>Τὸ δὲ εἰρημένον ἀσσάριον κατασκευάζεται οὕτως· δύο πλινθία κατασκευάζεται χάλκεα τετράγωνα
ἔχοντα ἑκάστην πλευρὰν ὡς δακτύλου ἑνός, τὸ πάχος δὲ <note type="footnote">σομεν τὸν ΨΩ
σωλῆνα, ὥστε πληρωθῆναι ἔξωθεν τὸν ΤΥΦ <lb n="20"/> σωλῆνα ἀέρος, καὶ πάλιν καθέντες τὸν ΨΩ
σωλῆνα εἰσκρινοῦμεν ἐν τῇ σφαίρᾳ τὸν εἰρημένον ἀέρα. καὶ τοῦτο πλεονάκις ποιοῦντες ἕξομεν ἐν
τῇ σφαίρᾳ πολὺν ἀέρα πεπιλημένον· ὅτι γὰρ ὁ εἰσκρινόμενος ἀὴρ ἀνασπωμένου τοῦ ἐμβολέως οὐ
παρεξέρχεται, φανερὸν διὰ τὸ τὸ κλειδίον ἔσωθεν <lb n="25"/> μὲν θλιβόμενον ἀνοίγεσθαι,
ἔξωθεν δὲ κλείεσθαι. ἐὰν δὴ ἀναστρέψωμεν τὸ ΡΣ σωληνίδιον, ὥστε ὀρθὸν γενέσθαι καὶ τὰ
τρυπήματα κατάλληλα κεῖσθαι, τότε ἀναπτυσθήσεται τὸ ὑγρόν, τοῦ πεπιλημένου ἀέρος χεομένου
εἰς τὸν ἴδιον ὄγκον καὶ θλίβοντος τὸ ὑποκείμενον ὑγρόν. ἐὰν οὖν πλείων <lb n="30"/> ὁ
πεπιλημένος ἀήρ, πᾶν ἐξελάσει τὸ ὑγρόν, ὥστε καὶ ὁ ὑπερπλεονάζων ἀὴρ σὺν τῷ ὑγρῷ
ἐκκρουσθήσεται.</note>
<pb n="78"/> ὡσπερεὶ στάθμης. ταῦτα δὴ ἐφαρμοσθέντα ἐπάλληλα κατὰ τὸ πλάτος σμηρίζεται,
τουτέστι λειοῦται, ὥστε εἰς τὸ μεταξὺ αὐτῶν μήτε ἀέρα μήτε ὑγρὸν παρεμπίπτειν.</p>
<p>Ἔστω δὲ ταῦτα τὰ ΑΒΓ∠, ΕΖΗ Θ· ἓν δὲ αὐτῶν <lb n="5"/> τὸ ΕΖΗΘ τέτρηται κατὰ μέσον
στρογγύλῳ τρήματι <note type="marginal">166</note> τὴν διάμετρον <gap reason=" omitted"/> ὡς
δακτύλου τρίτον· | ἐφαρμοσθείσης δὲ τῆς Α∠ πλευρᾶς ἐπὶ τὴν ΕΘ, συλλαμβάνεται πρὸς
ἄλληλα τὰ πλινθία στροφωματίοις, ὥστε τὰς λείας ἐπιφανείας τῶν πλινθίων ἀλλήλαις ἐφηρμοκέναι.
ὅταν <lb n="10"/> οὖν βουλώμεθα διʼ αὐτῶν ἐνεργεῖν, ἐπικολλᾶται τὸ ΕΖΗΘ πλινθίον τῷ τρήματι,
διʼ οὗ ἤτοι ἀέρα ἢ ὑγρὸν εἰσωθούμενον δύναται στέγειν· διὰ γὰρ τῆς διωθήσεως τὸ ΑΒΓ∠
πλινθίον ἀνοίγεται εὐλύτως κινούμενον διὰ τῶν στροφωματίων καὶ δέχεται τὸν <lb n="15"/> ἀέρα
καὶ τὸ ὑγρόν, ὃς ἀποκλείεται εἰς τὸ στεγνὸν ἀγγεῖον <note type="footnote">a 78, 1—8Ο, 2 ταῦτα
δὴ . . . εἰσωθεῖται ═ b 78, 18 — 80, 19: τούτων ἑκάτερον κατὰ τὰς ἐπιφανείας σμηρίζεται,
ἤγουν λειοῦται ἀκριβῶς, ὥστε τιθέμενα ἐπάλληλα ἐφαρμόζεσθαι καὶ ἐν τῷ μεταξὺ αὐτῶν μήτε ἀέρα
μήτε ὑγρὸν <lb n="20"/> δύνασθαι παρεμπίπτειν.</note>
<note type="footnote">Ἔστω δὲ ταῦτα τό τε ΑΒΓ∠ καὶ τὸ ΕΖΗΘ ἓν δὲ αὐτῶν τὸ ΕΖΗΘ τετρήσθω
κατὰ μέσον στρογγύλῳ τρήματι τὴν διάμετρον ἔχοντι ὡσεὶ τρίτον δακτύλου. ἐφαρμοσθείσης δὴ τῆς
Α∠ πλευρᾶς ἐπὶ τὴν ΕΘ, συλλαμβάνεται πρὸς <lb n="25"/> ἄλληλα τὰ πλινθία
στροφωματίοις, ὥστε τὰς λείας ἐπιφανείας τῶν πλινθίων ἀλλήλαις ἐφαρμόζειν. ὅταν οὖν
βουλώμεθα διʼ αὐτῶν ἐνεργεῖν, ἐπικολλᾶται τὸ ΕΖΗΘ πλινθίον τῷ τρήματι, διʼ οὗ ἢ ὁ ἀὴρ ἢ τὸ
ὑγρὸν εἰσωθεῖται· διὰ γὰρ τῆς εἰσωθήσεως τὸ ΑΒΓ∠ πλινθίον ἀνοίγεται εὐλύτως <lb n="30"
/> κινούμενον διὰ τῶν στροφωματίων καὶ δέχεται τὸν ἀέρα καὶ τὸ ὑγρόν, ἅτινα ἀποκλείονται εἰς
τὸ στεγνὸν ἀγγεῖον. πάλιν δὴ ὁ συμπιληθεὶς ἐντὸς ἀὴρ ἢ τὸ ὑγρὸν ζητῶν τὴν ἔξω</note>
<pb n="80"/> ἀντερείδων τῷ ΑΒΓ∠ πλινθιδίῳ καὶ ἀποκλείων τὸ τρῆμα, διʼ οὗ ὁ ἀὴρ
εἰσωθεῖται.</p>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="12">
<head>XII.</head>
<p>Ἐπί τινων βωμῶν πυρὸς θυμιαθέντος τὰ παρακείμενα ζῴδια σπένδειν· κατασκευάζεται δὲ
οὕτως.</p>
<lb n="5"/>
<p>Ἔστω βάσις, ἐφʼ ἧς ἕστηκε τὰ ζῴδια, ἡ ΑΒΓ∠, ἐφʼ ἧς ἐφεστάτω βωμὸς ὁ ΕΖ στεγνὸς
πανταχόθεν· καὶ αὐτὴ δὲ ἡ βάσις στεγνὴ ἔστω συντετρημένη τῷ βωμῷ κατὰ τὸ Η· διὰ δὲ τῆς βάσεως
σωλὴν διώσθω ὁ ΘΚΛ ἀπέχων μὲν ἀπὸ τοῦ πυθμένος τῆς βάσεως βραχὺ κατὰ <lb n="10"/> τὸ Λ,
συντετρημένος δὲ τῷ φιαλίῳ, ὃ κατέχει τὸ ζῴδιον κατὰ τὸ Θ· ἐγκεχύσθω δὲ εἰς τὴν βάσιν διά
τινος τρυπήματος τοῦ Μ ὑγρόν, ὃ μετὰ τὴν ἔγχυσιν ἀπεστεγνώσθω. ἐὰν οὖν ἐπὶ τοῦ ΕΖΗ βωμοῦ πῦρ
ἀνακαυθῇ, συμβήσεται τὸν ἐντὸς ἀέρα λεπτυνόμενον οἴχεσθαι <lb n="15"/> εἰς τὴν βάσιν καὶ
ἐκθλίβειν τὸ ἐν αὐτῇ ὑγρόν· τοῦτο δὲ μὴ ἔχον ἄλλην ἀντιπερίστασιν χωρήσει διὰ <note
type="footnote">χώραν ὠθεῖ τὸ ΑΒΓ∠ πλινθίον, καὶ ἐφαρμοζόμενον τοῦτο τῷ ΕΖΗΘ κλείει
τὴν ἔξοδον.</note>
<note type="footnote">a 4—5 Ἐπί τινων βωμῶν . . . οὕτως ═ b 21—22: <lb n="20"/> Ἐπί τινων
βωμῶν πυρὸς ἀναφθέντος τὰ παριστάμενα ζῴδια δοκεῖν σπένδειν.</note>
<note type="footnote">a 80, 13—82, 4 ὃ μετὰ τὴν ἔγχυσιν . . . ἀνακαίηται ═ b 80, 24—82, 8: ὃ
βούλοιτό τις ἂν δόξαι τὸ ζῴδιον σπένδειν, καὶ μετὰ τὴν ἔγχυσιν ἀπεστεγνώσθω τὸ τρύπημα. <lb
n="25"/> ἐὰν οὖν ἐπὶ τοῦ ΕΖΗ βωμοῦ πῦρ ἀναφθῇ, συμβήσεται τὸν ἐντὸς ἀέρα λεπτυνόμενον πρὸς
τὴν βάσιν χωρεῖν καὶ ἐκθλίβειν τὸ ἐν αὐτῇ ὑγρόν· τοῦτο δὲ μὴ ἔχον ἄλλην ἀντι-</note>
<note type="footnote">4 τίνων M: τίνω a 7 f. 〈καὶ〉 βωμὸς 10 μὲν om. T</note>
<note type="footnote">11 ὃ b: quam (phialulam) L: ἃ ex ὃ corr. A: GT 12 δὲ om. G 14 εζ Paris.
2512</note>
<pb n="82"/> τοῦ Θ Κ Λ σωλῆνος εἰς τὸ φιαλίδιον. καὶ οὕτως τὸ ζῴδιον σπείσει καὶ ἐπὶ
τοσοῦτον, ἐφʼ ὅσον καὶ τὸ πῦρ ἐπίκειται· σβεσθέντος δὲ τοῦ πυρὸς πάλιν παύεται σπένδον. <note
type="marginal">167</note> | καὶ τοῦτο ἔσται, ὁσάκις ἂν τὸ πῦρ ἀνακαίηται.</p>
<figure>
<graphic url="http://heml.mta.ca/lace/sidebysideview2/12877098"/>
</figure>
<note type="footnote">περίστασιν χωρήσει διὰ τοῦ Θ ΚΛ σωλῆνος εἰς τὸ φιαλίδιον. <lb n="5"/>
καὶ οὕτως τὸ ζῴδιον δόξει σπένδειν καὶ ἐπὶ τοσοῦτον, ἐφʼ ὅσον καὶ τὸ πῦρ ἅπτεται· σβεσθέντος
δὲ τοῦ πυρὸς παύσεται σπένδον. καὶ τοῦτο ἔσται, ὁσάκις ἂν τὸ πῦρ ἀνακαίηται.</note>
<pb n="84"/>
<p>Ἔστω δὲ ὁ σωλήν, διʼ οὗ ἡ θερμασία μέλλει εἰσέρχεσθαι, εὐρύτερος κατὰ τὸ μέσον· ἀναγκαῖον
γὰρ τὴν θερμασίαν ἢ μᾶλλον τὸν ἀπὸ ταύτης ἀτμὸν εἰς εὐρυτέραν χωρισθέντα χώραν πλείονα
γίγνεσθαι καὶ πλεῖον δύνασθαι ἐνεργεῖν. </p>
<lb n="5"/>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="13">
<head>XIII.</head>
<p>Ἔνια τῶν ἀγγείων, ἐὰν μὴ πληρωθῇ, οὐ ῥέει· πληρωθέντων δὲ κενοῦται πᾶν ὃ ἔχει ὑγρόν·
κατασκευάζεται δὲ οὕτως.</p>
<p>Ἔστω ἀγγεῖον τὸ ΑΒΓ∠ ἀνεστομωμένον· διὰ δὲ <lb n="10"/> τοῦ πυθμένος διώσθω ἤτοι
πνικτὸς διαβήτης ὁ ΕΖΗΘ ἢ καμπύλος σίφων ὁ ΗΘΚ. συμβήσεται οὖν πληρωθέντος τοῦ ΑΒΓ∠
ἀγγείου καὶ ὑπερβλύσαντος τοῦ ὕδατος φέρεσθαι διʼ αὐτῶν τῶν διαβητῶν καὶ πάλιν. ἐκρεῖν, ἄχρις
ἂν κενωθῇ τὸ ΑΒΓ∠ ἀγγεῖον, ἐάνπερ <lb n="15"/> οἱ διαβῆται τὰς ἀρχὰς ἔχωσιν ἔγγιστα τοῦ
πυθμένος τοῦ ἀγγείου, ὥστε μόνον ὕδατι διάρρυσιν ὑπάρχειν.</p>
</div>
<div type="textpart" subtype="chapter" n="14">
<head>XIV.</head>
<note type="marginal">168</note>
<p> Καὶ δύο ἀγγείων ὑπαρχόντων ἐπί τινος βάσεως καὶ τοῦ ἑνὸς αὐτῶν πεπληρωμένου οἴνου, τοῦ δὲ
<lb n="20"/> ἑτέρου κενοῦ ὑπάρχοντος καὶ ἀμφοτέρων κρουνοὺς ἐχόντων ἀνεῳγότας, οὐ ῥεῖ ὁ
οἶνος, ἐὰν μὴ καὶ τὸ ἕτερον ἀγγεῖον ὕδατος πληρωθῇ· καὶ τότε ἐκρέει ἐκ μὲν τοῦ ἑνὸς αὐτῶν ὁ
οἶνος, ἐκ δὲ τοῦ ἑτέρου τὸ ὕδωρ, ἄχρις ἂν ἀμφότερα κενωθῇ· καλοῦνται δὲ ὁμοινοίας <lb n="25"
/> κρατῆρες.</p>
<note type="footnote">1 disting. a 2 f. 〈καὶ〉 κατὰ. v adnot ad fig. 13 in prolegomenis 4
χωρισθέντα scripsi secundum M (χωρησθέντα):</note>
<pb n="86"/>
<p>Ἔστω ἡ μὲν βάσις, ἐφʼ ἧς ἐπίκειται τὰ ἀγγεῖα, ἡ ΑΒΓ∠ τὰ δὲ ἀγγεῖα ἔστω τὰ Ε, Ζ ἐν δὲ
ἑκατέρῳ αὐτῶν καμπύλος ἔστω σίφων, ἐν μὲν τῷ Ε ὁ ΗΘΚ, ἐν δὲ τῷ Ζ ὁ ΛΜΝ τὰς ἔξω ὑπεροχὰς
ἔχοντες εἰς κρουνοὺς διεσκευασμένας· αἱ δὲ κυρτότητες αὐτῶν πρὸς <lb n="5"/> τοῖς στομίοις
τῶν ἀγγείων ὑπαρχέτωσαν. ἕτερος δὲ σωλὴν διὰ τῆς βάσεως εἰς τὰ ἀγγεῖα ἀνακεκάμφθω ὁ ΞΟΠΡ, οὗ
τὰ Ξ, Ρ στόμια παῤ αὐτὰς ἔστω τὰς τῶν διαβητῶν κυρτότητας. ἐγκεχύσθω δὲ ἐν τῷ Ε ἀγγείῳ οἷνος,
ὥστε τὴν ἐπιφάνειαν τοῦ ὑγροῦ μὴ ὑπὲρ αὐτὴν <lb n="10"/> εἶναι τὴν τοῦ διαβήτου κυρτότητα τὴν